Τρία σύντομα κείμενα για τη διδασκαλία της Φιλοσοφίας στο Λύκειο γράφτηκαν με αφορμή κάποια σεμινάρια που οργάνωσαν Σχολικοί Σύμβουλοι Φιλολόγων στην Αθήνα

( κ. Ζωή Μπέλλα και ο κ. Παν. Δαμάσκος).  Τα κείμενα αυτά έχουν τους τίτλους:

• Για τη διδασκαλία της Φιλοσοφίας, γενικά στο Ενιαίο Λύκειο και ειδικά στη  β΄ τάξη του   (Θεωρητική Κατεύθυνση).

•  Ο Αριστοτέλης  περί ευδαιμονίας, αρετής, προαίρεσης (ελεύθερης επιλογής) και ευθύνης.

• Φιλοσοφία για όλους τους εκπαιδευτικούς.

Όλα αναφέρονται στη σχολική παιδεία του Λυκείου και είναι πιθανό να ενδιαφέρουν αμεσότερα τους εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων της βαθμίδας αυτής .

Φιλοσοφία για όλους τους εκπαιδευτικούς

Για όλα τα ακροατήρια,  όλων των ηλικιών και όλων των επιπέδων παιδείας

του Φ. Κ. Βώρου

Η Πνευματική Ζωή των Ανθρώπων εκδηλώνεται σε τέσσερις κατευθύνσεις, όπως διαπιστώνουμε διαβάζοντας την ιστορία του στοχασμού[1]                              

[ Δυο αναγκαίες διευκρινίσεις:

.α΄.  Η αρίθμηση 1,2,3,4, δεν υποδηλώνει αξιολόγηση ή προτεραιότητα του ενός   τομέα έναντι του άλλου.

.β΄.  Στον τομέα της Επιστήμης - Τεχνολογίας οι άνθρωποι τείνουν να αποδέχονται ό,τι αποδεικνύεται αντικειμενικά αληθινό και πρακτικά χρήσιμο. Στους άλλους τομείς επικρατεί λίγο ή πολύ η υποκειμενική κρίση, ιδιαίτερα στον 3^ο και 4^ο.  ]

Όσο γνωρίζουμε από την Ιστορία, όλες οι κοινωνίες ανθρώπων  εκδήλωσαν τάσεις - προβληματισμούς - αναζητήσεις προς όλες τις κατευθύνσεις και ό,τι πέτυχαν έχει εγγραφεί στον πολιτισμό τους και ενδεχόμενα επιβιώνει στις  παραδόσεις τους και επηρεάζει τις συμπεριφορές τους.

Στο Σχολείο: όλα τα παραπάνω θέματα είναι πιθανό να βρίσκουν θέση -έκφραση σε διάφορα μαθήματα: στα απλά επιστημονικά (Φυσική, Βιολογία, Μαθηματικά...), στα Κοινωνικά (Ιστορία, Κοινωνιολογία...), στα γλωσσικά - λογοτεχνικά, στα ενημερωτικά περί Μυθολογίας, στα ενημερωτικά ή κατηχητικά περί Θρησκειών.

Και όσο γνωρίζουμε από την κοινωνική ή την εκπαιδευτική   εμπειρία μας, όλοι οι  άνθρωποι είναι πιθανό να εκδηλώνουν περισσότερο ή λιγότερο ενδιαφέρον, περισσότερη ή λιγότερη  ευαισθησία  για κάποιους ή κάποιον από τους παραπάνω τομείς πνευματικής δραστηριότητας ή καλλιτεχνικής δημιουργίας. Όλοι ανεξάρτητα από το επίπεδο σχολικής παιδείας όπου έφτασαν, νιώθουν κάποτε:

-         Επιθυμία να γνωρίσουν κάτι άγνωστο,

-         Ανάγκη ή προθυμία να στοχαστούν τι είναι καλό να πράξουν στις σχέσεις με τους συνανθρώπους τους,

-         Θαυμασμό για κάτι που φαίνεται στις αισθήσεις τους ωραίο ως προς την όψη, μουσικό στην ακρόαση, ανεξάρτητα από την ωφέλεια που προσφέρει,

-         Απορία για ό,τι εκτείνεται πέρα από τα φυσικά όρια του Ανθρώπου (απεραντοσύνη του ουρανού, αιωνιότητα του χρόνου).

Και όλοι τέρπονται με κάποια αντίστοιχη Φιλοσοφία Ζωής [2].

Εισαγωγή  στη Φιλοσοφία  στο επίπεδο της αφηρημένης σκέψης[3]  αποτελεί η Τυπική Λογική  και συμπληρώνει η Στοιχειώδης Γνωσιολογία. Θέματά τους, αντίστοιχα:

·        Έννοια, Κρίση , Συλλογισμός.

·        Ορισμός , Διαίρεση, Ταξινόμηση.

Αυτά τα 6 θέματα φρονώ ότι είναι ανάγκη άνετα να τα χειρίζεται κάθε εκπαιδευτικός του Γυμνασίου - Λυκείου, για τον εαυτό του και συχνότατα για το ακροατήριό του, ό, τι αντικείμενο κι αν διδάσκει, για την οργάνωση της σκέψης του, για την παρουσίαση της διδασκαλίας , για την άνετη επικοινωνία του, για την οικοδόμηση παιδαγωγικής ευδαιμονίας  για τον εαυτό του, για το ακροατήριό του, που άμεσα την απολαμβάνει και την ανταποδίδει με εκτίμηση προς το δάσκαλο.

          Για τους λόγους αυτούς φρονώ ότι έχει ιδιαίτερη αξία η αυτοεπιμόρφωση του εκπαιδευτικού, έστω  με Στοιχεία Φιλοσοφίας (πρώτα βέβαια Λογικής, που είναι κεφάλαιο εισαγωγικό στη Φιλοσοφία). Ειδικά το κεφάλαιο συλλογισμός (επαγωγικός, παραγωγικός, αναλογικός) αποτελεί κλειδί ανάγνωσης και κατανόησης κάθε παραγράφου επιστημονικού λόγου και βασικό υλικό για τη διατύπωση της σκέψης κάθε ανθρώπου, που προσπαθεί να επικοινωνήσει με το συνάνθρωπό του και να τον πληροφορήσει ή να τον πείσει για κάτι.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

1.     Νικολάου Σούλια, Λογική  με Στοιχεία Γνωσιολογίας (εκδ. ΟΕΔΒ). Είναι πιθανό ότι αυτό το βιβλίο και το επόμενο  βρίσκονται  στις πιο πολλές σχολικές  βιβλιοθήκες Γυμνασίων - Λυκείων.

2.     Θεόφιλου Βορέα, Εισαγωγή εις την Φιλοσοφίαν (εκδ. ΟΕΔΒ).

3.     ΄Αλλη  βιβλιογραφία (ποικίλη και πρόσφατη ) περιλαμβάνεται στα δυο άρθρα που ακολουθούν.

Για τη διδασκαλία της Φιλοσοφίας, γενικά στο Ενιαίο Λύκειο και ειδικά στη  β΄ τάξη του   (Θεωρητική Κατεύθυνση).

 Ο Αριστοτέλης  περί ευδαιμονίας, αρετής, προαίρεσης (ελεύθερης επιλογής) και ευθύνης.

Copyright © 2004 F. K. Voros

url: www.voros.gr     e-mail:  vorou@otenet.gr

Τεχνική/Διαφημιστική Υποστήριξη: www.fora.gr