|
Μπορούμε να ονομάσουμε ελπίδα
μια κατάσταση σκέψης, φαντασίας και συναισθήματος, που
προκύπτει από την προσδοκία ότι κάποια εξέλιξη
ευχάριστη για τον ελπίζοντα θα ακολουθήσει ή από τον
ίδιο θα διαμορφωθεί. Όταν υπάρχει ελπίδα
ενισχύεται το άτομο (ή κάποιο σύνολο ατόμων) στην
προσπάθειά του να διανοίξει το δρόμο προς την ελπιζόμενη
ευχάριστη εξέλιξη. Αυτό το ευχάριστο αίσθημα της
ελπίδας γεννιέται, συντηρείται και ενδυναμώνεται, όταν
οι ορατές αντικειμενικές περιστάσεις και οι εκτιμώμενες
υποκειμενικές δυνατότητες επιτρέπουν στο άτομο να
προσβλέπει στην επίτευξη κάποιου στόχου με κάποια
πιθανότητα υψηλή. Αλλιώς χάνουν τα νέα άτομα την
αυτοπεποίθησή τους και μοιραία μειώνουν και την
προσπάθειά τους και γίνονται πιο ευάλωτα προς τις
κατηφοριές, την απαισιοδοξία, την αδράνεια. Η ώριμη
γενιά αναμφίβολα απεύχεται τέτοια πορεία, για λόγους
δυο: γονική στοργή αλλά και ανάγκη, γιατί κάθε γενιά
στους νέους γόνους της επενδύει την ελπίδα της για το
αύριο, οικογενειακό και συλλογικό - κοινωνικό.
Ποια είναι λοιπόν η ελπίδα των
νέων από την ώριμη γενιά που σχεδιάζει πολλά και
ποικίλα για το μέλλον και μεριμνά για την Εκπαίδευση της
νέας γενιάς; Αφού το σχολείο ως θεσμός δεν μπορεί να
λύσει τα κοινωνικά προβλήματα αλλά αποτελεί προϋπόθεση
αναγκαία για:
·
Την παροχή παιδείας
γενικής και ειδικής,
·
Την επαγγελματική
προετοιμασία και
·
Την Κοινωνικοποίηση των
νέων ,
Εύλογο είναι να προσδοκούν αρχικά και να
ζητούν απ' αυτό αργότερα να έχει κάποιες αρετές. Θα
επιχειρήσουμε λοιπόν να καταγράψουμε τις ιδιότητες του
σχολείου που υποθέτουμε ότι μπορούν να ικανοποιήσουν
τους νέους (και έμμεσα να ευεργετούν όλη την κοινωνία).
α΄. Το σχολείο
(γενικότερα το εκπαιδευτικό σύστημα) να έχει κάποια
ποιότητα:
·
Στοιχειώδη υποδομή,
που να ανταποκρίνεται στις προβλεπόμενες εκπαιδευτικές
διαδικασίες (σωματική αγωγή, διδασκαλία ποικίλων
μαθημάτων, μουσική ή άλλη καλλιτεχνία).
·
Λειτουργική οργάνωση
επαρκή για τις παραπάνω διαδικασίες, αλλά και σε
ετοιμότητα να προσφέρει τις παραπάνω υπηρεσίες.
·
Προγράμματα
που ανταποκρίνονται στα διαφέροντα των παιδιών
και τις προβλεπόμενες ανάγκες σταδιοδρομίας και
στην αντιληπτική τους ικανότητα κατά ηλικία.
·
Βιβλία διδάξιμα,
που οι συγγραφείς τους τα έγραψαν με γνώση και
συνειδητότητα ότι απευθύνονται σε κάποιες ηλικίες με
αντιληπτική δυνατότητα ορισμένη, γλωσσικό επίπεδο
αντίστοιχο,αφομοιωτική δυνατότητα ανάλογη (ασφαλώς με
διακυμάνσεις μέσα σε κάποια όρια).
·
Διδασκαλία,
που πραγματικά διευκολύνει τα παιδιά στις επίπονες
προσπάθειές τους να ανταποκριθούν σε ένα πρόγραμμα
αρκετά βαρύ στους καιρούς μας.
·
Ένα εξεταστικό
σύστημα που πραγματικά να προάγει την παιδαγωγία του
σχολείου, να ελέγχει την επιμέλεια και πνευματική
ικανότητα του παιδιού, να μην αποπροσανατολίζει τη
σκέψη και έμμεσα να εκτροχιάζει τη διδασκαλία. Και να
διασφαλίζει για όλους δίκαιη κρίση και όπου
χρειάζεται σύγκριση.
β΄.
Η ποιότητα να διασφαλίζεται για όλα τα σχολεία, ώστε όλο
το σύστημα να αποδίδει κοινωνική δικαιοσύνη.
Αλλιώς υπονομεύεται η εμπιστοσύνη της νεολαίας στην
ώριμη γενιά, η αφοσίωσή της στην κοινωνία ως σύνολο. Σε
τέτοια αρνητική περίπτωση η κοινωνία αυτοϋπονομεύει τη
συνοχή της, τις δυνάμεις της.
γ΄. Επειδή τα εκπαιδευτικά
ζητήματα είναι πολύπλοκα από τη φύση τους και
διατυπώνονται ποικίλες απόψεις γι' αυτά, ο πραγματικός
δημόσιος διάλογος αποτελεί αναγκαία φάση,
επιτρέπει σε όλους τους ενδιαφερόμενους να ακούσουν τους
εκφραστές ποικίλων θέσεων «κατ' αντιμωλίαν», για να
σχηματίσουν κατά το δυνατό αντικειμενική γνώμη. Είναι
ο διάλογος κριτήριο σύνεσης για όλους και τεκμήριο
ειλικρίνειας .
Επιμύθιο: Το να δώσει
κάποιος απάντηση στο ερώτημα: «Ποια είναι η
εκπαιδευτική πραγματικότητα σήμερα σε σχέση προς τις
απαιτήσεις που σημειώσαμε παραπάνω και ποιες οι
προσδοκίες σας ή οι προβλέψεις σας» είναι ζήτημα σοβαρό,
πολύ περισσότερο που υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις γι'
αυτή την πραγματικότητα*. Η απάντηση απαιτεί πολλή
νηφαλιότητα με κριτήρια μόνο εκπαιδευτικά- επιστημονικά.
Γι' αυτό νομίζω αναγκαία μια εισαγωγική συζήτηση με το
ακόλουθο περιεχόμενο: «Αναζήτηση της Αλήθειας γενικά και
για την Εκπαίδευση ειδικά». Και θα προσπαθήσω να
επανέλθω με αυτό τον τίτλο ή άλλον παραπλήσιο.
Φ.Κ.Βώρος, Ph.
D.,
επίτιμος Σύμβουλος του Παιδαγωγικού
Ινστιτούτου
·
*Προσωπικά τις έχω εκφράσει
με πλήθος άρθρων κατά την τελευταία τετραετία.
Ενδεικτικά θυμίζω: Όλα τα τεύχη (51-58) του περιοδικού
«Εκπαιδευτικά» και όλα τα φύλλα της μηνιαίας έκδοσης
«Εκπαιδευτικά Θέματα» (της περιόδου 1998-2001).
|