Η Σιάτιστα ευτύχησε να έχει πολλούς ευεργέτες σε όλη την πορεία της μέσα στο χρόνο. Η αναφορά σήμερα  ονομάτων  δημοσίων κτιρίων της πόλης:  

Τραμπαντζειο Γυμνάσιο, Κουκουλίδειο Πνευματικό Κέντρο, Τσιστοπούλειο Διοικητήριο, Τζώνειο Κέντρο Υγείας, Ιωαννίδειο Νηπιαγωγείο, ΤΕΕ "Α.Τσίπος", Γυμνάσιο-Λύκειο "Γ. Παπαγεωργίου", "Νηπιαγωγεία Κων/νου Παπανικολάου"...

μας δίνει έμμεσα  ένα μικρό μόνο  απόσπασμα του  ονομαστικού καταλόγου των ευεργετών της, που είναι μακρύς και  περιλαμβάνει  και ονόματα που πολλοί τα αγνοούμε. Και   σίγουρα δεν περιλαμβάνει κι άλλους πολλούς ευεργέτες, που έμειναν  άγνωστοι.

Ο Σιατιστινός που αποκτούσε  οικονομική άνεση πάντα  φρόντιζε και φροντίζει τη γενέτειρα πόλη. Συνέτασσε προσεκτικά τη διαθήκη του,   για να επιτύχει ασφαλή και διαρκή πραγματοποίηση των επιθυμιών του. Η διατύπωση των προθέσεων των ευεργετών, όπως αποτυπώνονται στα δωρητήρια έγγραφα, δείχνει ότι και  γνώση των προβλημάτων της πατρίδας τους είχαν  και  αναλάμβαναν οι ίδιοι να χαράξουν πορεία αντιμετώπισής τους. Συστήνουν κληροδοτήματα και αφήνουν σαφείς εντολές  λειτουργίας, όπως δείχνουν μερικά  αποσπάσματα  διαθηκών που  αντιγράφουμε: 

...«΄Αρθρον Β. Κατατίθενται παρ' εμού του ιδρυτού εν τη Εθνική Τραπέζη της Ελλάδος τα κεφάλαια εξακοσίων (600) ομολογιών του εθνικού δανείου των 120.000.000 φράγκων αναποσπάστως επ' ονόματι του ιδρύματος ως προιξ αυτού, όπως οι τόκοι των κεφαλαίων τούτων χρησιμεύσωσιν αποκλειστικώς προς συντήρησιν και τελεσφόρον λειτουργίαν του Εκπαιδευτηρίου, όπερ έστε Γυμνάσιον πλήρες...».( Από το σιγίλλιο του 1889, που αποτυπώνει τη διάθεση του δωρητή Τραμπαντζή).  

...«Επίσης παρακαλώ τα τέκνα μου να πέμπωσιν ετησίως φράγκα διακόσια προς τον Μητροπολίτην Σιατίστης, ίνα εκ τούτων διανέμωνται φράγκα 100 την 21ην Μαΐου  και φράγκα 100 την 8ην  Οκτωβρίου εις πτωχάς οικογενείας και όπερ επιθυμώ να εξακολουθήση και μετά τον θάνατον των τέκνων  μου εκ των υπέρ των Σχολείων προς τον Σύλλογον κατά το άρ. Γ΄. οριζόμενα».  (Από τη διαθήκη του Κωνσταντίνου Δ. Σαχίνη  19-3-1910). 

 « ...Προς τούτοις οι εκτελεσταί της παρούσης μυστικής διαθήκης μου θα οικοδομήσωσι εις την εν Σιατίστη  ευρισκομένην πατρικήν μου οικίαν την εις εμέ ανήκουσαν εν νηπιαγωγείον αντί λιρών οθωμανικών (200)  διακοσίων και θα μισθοδοτώσι κατ' έτος μίαν διδασκάλισσαν νηπιαγωγόν αντί λίρας οθωμανικάς (25) είκοσι πέντε».(Από τη διαθήκη του Δημητρίου Ιωαννίδου, έτος 1903).

«...Το ποσό των 150 χιλιάδων φράγκων, το οποίο δωρείται στην πατρίδα του Σιάτιστα, για  ...να αγοράζωνται βιβλία για τους απόρους μαθητάς, να κατασκευάζωνται υποδήματα και ενδύματα σε απόρους επίσης μαθητάς...».

 ( από  περιγραφή της διαθήκης του Νικολάου Σαμαρά, 1898 ).

 Κι όταν οι απαιτήσεις του αναγκαίου για την πόλη  έργου   είναι μεγάλες  κι ο ένας δεν   επαρκεί  για να  το επιχορηγήσει,  τότε μαζεύονται οι πολλοί   και γίνονται ο ένας  που ζητάει ο τόπος κι ο χρόνος.

Έτσι έγινε στη δεκαετία του 1950, όταν ο τότε Μητροπολίτης Ιάκωβος επισκέφτηκε τις   ΗΠΑ και οι απόδημοι Σιατιστινοί με έρανο βοήθησαν να γίνει πραγματικότητα το όνειρο της ύδρευσης της Σιάτιστας. Ταυτόχρονα στην γενέτειρα   οι ντόπιοι,  που  "τα φέρνανε δύσκολα", συνέβαλαν   στο έργο  προσφέροντας   την προσωπική τους εργασία   χωρίς αποζημίωση.

Η πόλη, ευγνώμων αποδέκτης των ευεργεσιών, από  παλιά-τουλάχιστο από τα τέλη του 19ου αιώνα-τιμούσε την μνήμη των ευεργετών και την ιδέα της ευεργεσίας κατά την ημέρα των Σχολείων -στη Χώρα την Κυριακή της Ορθοδοξίας  και στη Γεράνεια κατά την εορτή των Τριών Ιεραρχών.        

Τώρα ως ημέρα  απόδοσης φόρου τιμής σε εκπαιδευτικούς και ευεργέτες των σχολείων μας καθιερώθηκε  η 30η Ιανουαρίου  και στις δυο συνοικίες.

Η  εκδήλωση αυτή κρατά  ανοιχτό το δρόμο της προσφοράς  στο κοινωνικό σύνολο, βοηθάει για να διατηρήσουμε στη μνήμη και τις καρδιές εκείνους που ευεργέτησαν την πόλη, για να μένουν  κι εκείνοι πάντα ζωντανοί, γιατί κατά το λόγο του ποιητή : «Τότε οι νεκροί πεθαίνουνε, όταν τους λησμονάμε».

Σημείωση του siatistanews.gr

Ο κατάλογος των ευεργετών της Σιάτιστας είναι πολύ μεγάλος. Ο κ. Γ. Μπόντας  αναφέρει περί τους 120. Σχολεία , Βιβλιοθήκες, εκκλησίες ,φτωχοί, γέροι , αναξιοπαθούντες είναι το αντικείμενο της φροντίδας τους. Περιοριστήκαμε - για την οικονομία του ηλεκτρονικού μέσου- σε φωτογραφίες κάποιων δημοσίων κτιρίων και αποσπάσματα λίγων διαθηκών χωρίς καμιά πρόθεση αξιολόγησης.

Ισχύει η πρόταση που διατυπώσαμε στο σχόλιο του δικτυακού μας τόπου στις 30 Ιανουαρίου 2005:  "Να εκπονηθεί    ένα Λεύκωμα των Σιατιστινών Ευεργετών, ένα Λεύκωμα της Σιάτιστας των Ευεργετών με όσα από τα έργα τους έμειναν, με τις μνήμες που εμείς έχουμε από τη ζωή και το έργο τους. Όλα τα διαδικαστικά είμαστε έτοιμοι να τα συζητήσουμε με το Δήμο και άλλους αρμόδιους φορείς που μπορούν να συμβάλουν."

επιστροφή