ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ
ΔΑΠΑΝΗΙ  ΔΟΥΚΑ Α. ΣΑΧΙΝΗ

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ  1929
ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ Α.Ε.

      Σημείο αναφοράς για όποιον ασχοληθεί με την ιστορία της  ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Σιάτιστας, είναι το βιβλίο  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ
   Έχει γραφεί το 1929 από τον δάσκαλο Ιωάννη Αποστόλου .
   Η έκδοση έγινε στην Αθήνα από τον εκδοτικό οίκο Δημητράκου Α.Ε. Οι  δαπάνες καλύφθηκαν από τον Δούκα Α. Σαχίνη  .
  Ο λόγος της παρουσίασής του εδώ είναι η απουσία του από την αγορά του βιβλίου ενώ είναι έντονη η παρουσία του σε όποιον θέλει να ασχοληθεί με την ιστορία της Σιάτιστας.
Παραθέτω   πρώτα τα περιεχόμενά του :

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ
ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ

ΚΕΦ. Α΄.  Γεωγραφική θέσις.-Πρώται έρευναι.-Τοπογραφία-Κλίμα-Γεωλογική κατασκευή-Πρώτος                        Συνοικισμός.-Κτίσις.-Ονομασία
ΚΕΦ. Β΄. Η Σιάτιστα από του 1600-1800.-Εκκλησιαστικά.- Ήθη
ΚΕΦ. Γ΄. Εθνικοί Άνδρες.- Γεώργιος Παπάζογλου.-Κωνσταντίνος Δούκας, Νικόλαος Λασπάς.
ΚΕΦ. Δ΄. Επιδρομαι Αλβανών, 1784-1830.
               Αφορμαί προς επίθεσιν. Απόκρουσις τεσσάρων επιδρομών.
               Συμμετοχή της Σιατίστης εις τον ι. αγώνα του 21. Δράσις του Γ. Νιόπλου. Εκστρατεία κατά της                        Σιατίστης, Διέλευσις στρατευμάτων. Πανώλης. Σκοτωμός.
ΚΕΦ.Ε΄. Τα περί την εποχήν του Ρωσσοτουρκικού πολέμου γεγονότα 1877-80. Επιδρομή Γκέκιδων.                         Κίνησις προς επανάστασιν. Καπετάν Περιστέρα. Κίνδυνος της πόλεως.
ΚΕΦ. Στ΄. Ίδρυσις Δημαρχιακής Αρχής. Αποδημίαι Σιατιστέων. Μετανάστευσις.

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ
                                                                      ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΝ
ΚΕΦ. Ζ΄. Εκπαιδευτική κίνησις από του 1700 μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. Τραμπάντζειον                                  Γυμνάσιον. Στοιχειώδης Εκπαίδευσις.Διδακτηριακή κατάστασις. Διοίκησις και πόροι των                                σχολείων. Διδακτικαί μέθοδοι. Λόγιοι, Συγγραφείς, Επιστήμονες, Ευεργέται.

                                      ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ
ΕΘΝΙΚΗ ΔΡΑΣΙΣ
ΚΕΦ.  Η΄.  Ο Μακεδονικός Αγών 1903-1909.-Η αξία της  εθνικής δράσεως της Σιατίστης. Ο εξοπλισμός                   της πρώτης ομάδος. Η επίσκεψις του Π. Μελά  εις Σιάτισταν. Η ποικίλη και επιτυχής δράσις                           της Ε.Επιτροπής και η εκτίμησις αυτής υπό του ανωτάτου Κέντρου. Η  ένοπλος συμμετοχή της                       Σιατίστης εις τον Μ. αγώνα. Η λήξις αυτού. Τα ονόματα των δρασάντων Σιατιστέων. Τα μετά                           την ανακήρυξιν του Συντάγματος γεγονότα. Δολοφονία του Π. Περδίκκα.
ΚΕΦ.Θ΄.    Η δωδεκάτη Οκτωβρίου του 1912 εν Σιατίστη.- Ο χαρακτηρισμός της. Τα προ αυτής                               γεγονότα. Η μύησις. Αι περιπέτειαι ενός σώματος προσκόπων. Η Σιάτιστα με τα όπλα εις τας                           χείρας δέχεται τους ελευθερωτάς της. Η συμπλοκή μετά των Τουρκαλβανών. Η Σιάτιστα                                 (ποίημα).
ΚΕΦ.Ι΄.     Η μεγάλη μάχη της 4ης Νοεμβρίου .- Τα από της 13ης Οκτωβρίου μέχρι της 4ης Νοεμβρίου                        γεγονότα. Η μάχη. Μερικαί λεπτομέρειαι. Η ημερησία διαταγή του Διοικητού του στρατού
                  Στη Σιάτιστα (ποίημα Σ.Ματσούκα)
                  Εθελονταί των απελευθερωτικών πολέμων του 1912   και 1913 και του ΕυρωπαΙκού του 1914
                  Αναθηματική στήλη.
ΚΕΦ. ΙΑ΄. Η ΣΙΑΤΙΣΤΑ ΣΗΜΕΡΟΝ
                  Πληθυσμός και διοίκησις. Εκκλησίαι.  Παιδεία. Εμπόριον και ασχολίαι. Σωματεία
ΚΕΦ.  ΙΒ΄. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εξοχικαί τοποθεσίαι.


       Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να αντιγράψω ένα τμήμα του προλόγου του συγγραφέα στο οποίο αναφέρει τους λόγους που τον οδήγησαν στη συγγραφή του βιβλίου:
¨....Είναι αληθές ότι πολύ εσκέφθην, εάν έπρεπε να αναλάβω εγώ το βαρύ τούτο έργον, της συγγραφής της Ιστορίας της Σιατίστης, διότι ούτε ιστορικός είμαι ούτε τα μέσα είχον δια την συλλογήν του αναγκαίου ιστορικού υλικού. Επειδή όμως η 40ετής διδασκαλική μου δράσις εν τη πατρίδι μου συμπίπτει με εποχήν εθνικής κινήσεως Αυτής λίαν σημαντικής, εις ην έλαβον ενεργόν μέρος, πολλοί φίλοι και συναγωνισταί μου με παρεκίνουν να μη αφήσω να περιέλθωσιν  εις την στάμναν της λήθης  πρόσωπα και γεγονότα σημαντικώτατα  δια την εθνικότητα και απελευθέρωσιν της Μακεδονίας και στενώς συνυφασμένα με την ιστορικήν δράσιν της ιδιαιτέρας μου Πατρίδος...."
       Πιθανόν για τις νέες σχολές των ιστορικών τα ιστορικά γεγονότα να μην είναι απαραίτητα στη διδασκαλία της Ιστορίας, για μας όμως τους απλούς ανθρώπους έχει αξία να μάθουμε πως τα κανόνια που συνέβαλαν στη νίκη της 4ης Νοεμβρίου βρέθηκαν έγκαιρα στο πεδίο της μάχης μόνο γιατί τα μετέφεραν οι ίδιοι οι προπάπποι μας,  μόνοι τους κόντρα  στις ατέλειωτες ανηφοριές της Σιάτιστας     - τα άλογα ύστερα από 10ωρη πορεία  ήταν αδύνατο να κινηθούν.
        Αν θέλετε να χαρείτε την πραγματική απελευθέρωση της Σιάτιστας διαβάστε τις σελίδες   86......96  και θα καταλάβετε γιατί κάθε χρόνο ακούμε στους πανηγυρικούς… «Ο Ελληνικός στρατός εξησφάλισε και εμονιμοποίησε την ελευθερίαν της Σιατίστης,αλλά δεν την απηλευθέρωσεν υπό την καθαράν  σημασίαν του στρατιωτικού όρου, καθ' όσον η ενθουσιώδης αύτη πόλις απηλευθερώθη μόνη της"
( απόσπασμα εκθέσεως Ν. Κλαδά, υποστρατήγου του πυρ/κού)

         Προσωπικά κάθε φορά συγκινούμαι όταν διαβάζω το απόσπασμα που αναφέρεται στο βράδυ της 12ης Οκτωβρίου 1912 : "...Τα γυναικόπαιδα έξ άλλου δι΄ασφάλειαν μεγαλυτέραν συνεκεντρώθησαν το βράδυ εκείνο εις τα μεγάλα παλαιά σπίτια, τα ως φρούρια Ενετικά υψούμενα εις τας διαφόρους συνοικίας, τα οποία με τους υψηλούς αυλόγυρους των τις βαρυκίνητες πόρτες, τα σιδηρόφρακτα παράθυρα, με τις πολεμηστρες και τα μετερίζια των πολλάκις εις παλαιοτέρους χρόνους είχον προστατεύσει τον πληθυσμόν της Σιατίστης από τας Αλβανικάς επιδρομάς...." γιατί έχω ακούσει την περιγραφή αυτή από τη μάνα μου, τη Δέσποινα Γκουτζιαμάνη – Ζωγράφου, για τα γυναικόπαιδα της γειτονιάς της, που μαζεύτηκαν στο οχυρό σπίτι του παπα-Νικόλα Δάρδα στη Γεράνεια και οι δύσμοιρες μάνες είχαν δέσει στις πλεξούδες των παιδιών μια  γαλάζια  και μια κόκκινη κορδέλα, γαλάζια για να πανηγυρίσουν τη λευτεριά και κόκκινη μπας και τα λυπηθούν οι Τούρκοι, αν σε περίπτωση ήττας έμπαιναν στην πόλη.
      Λεπτομέρειες θα έλεγαν οι Ιστορικοί, ζωή κι αλήθεια μέσα στους αιώνες θα έλεγα που δεν πρέπει  να  λείψει και από τις γενιές που έρχονται.
    Διαβάστε το βιβλίο, ζητείστε το από τη Βιβλιοθήκη της πόλης μας .