ΑΝΔΡΕΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΣΣΕΤΑ
Το μακρόν
Φυσική
προ του βραχέος
διδάσκω

  ΑΘΗΝΑ 1996  Εκδόσεις Σαββάλα.  Σελίδες 416, Σχήμα 14x21
   Ο Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας γεννήθηκε στο Κουκάκι της Αθήνας και σπούδασε Φυσική στην Αθήνα και το Παρίσι.Δίδαξε σε Λύκειο και παράλληλα στα Περιφερειακά  Επιμορφωτικά Κέντρα. Υπήρξε μέλος της συγγραφικής ομάδας των βιβλίων Φυσικής που διδάσκονταν στα Πολυκλαδικά Λύκεια. Έχει αρθρογραφήσει  στα περιοδικά Φυσικός Κόσμος , Σύγχρονη Εκπαίδευση, Νέα Οικολογία, Αργώ, Εκπαιδευτική Κοινότητα, Προεκτάσεις στην Εκπαίδευση, Quantum και στις εφημερίδες Ελευθεροτυπία , Νέα και Αυγή
Τα προηγούμενα βιβλία του είναι: Το φάντασμα του Λεονάρντο και Η Άρκτος η Πρέσπα η Παρασκευή.
    Ο συγγραφέας για τους καθηγητές του κλάδου ΠΕ04 με 15 τουλάχιστο χρόνια υπηρεσίας είναι γνωστός από τα βιβλία Φυσικής Α και Β Λυκείου του Ε.Π.Λ. , όπως και από τις ομολογουμένως πρωτότυπες οδηγίες διδασκαλίας Φυσικής  που είχαν σταλεί  στα Λύκεια τότε.
  Το βιβλίο Το μακρόν Φυσική προ του βραχέος διδάσκω  είναι μια αλλιώτικη προσέγγιση της διδασκαλίας της Φυσικής, αποτέλεσμα  μιας "αποκλειστικής" σχέσης του συγγραφέα με τη  Φυσική.
Ο πρόλογος του βιβλίου θα σας πείσει γι αυτό:
  " Η μία έχει κλείσει τα δεκαοχτώ. Είναι η  προσωπική μου εμπειρία μέσα σε σχολικές αίθουσες  περικυκλωμένος από αμπερόμετρα και εξισώσεις γραμμένες σε πίνακες πράσινους με συνήθως λευκή κιμωλία...  Δεκαοχτάχρονη διαδρομή με μένα να φλυαρώ, να διερωτώμαι, να θέλω να πιστεύω πως κάτι κατάλαβαν, να απελπίζομαι, να εξερευνώ και  διαρκώς να μαθαίνω.....Σιωπές ελάχιστες, στιγμές έκστασης, ώρες στοργής, αλλά και η μοναξιά του ενός απέναντι στη συλλογική αναλγησία των τριάντα...  Η άλλη είναι η Διδακτική της Φυσικής. Σύμφωνα με τη δήλωσή της έχει  πλέον πατήσει  τα είκοσι πέντε. Ερευνά τις διαδικασίες  μάθησης, διαπιστώνει, γενικεύει, συναντιέται κρυφά με τους γνωσιοθεωρητικούς, φλερτάρει ανοιχτά με την Ψυχολογία, μας καλεί να αντικρίσουμε  τη Φυσική όχι με το βλέμμα ενός Φυσικού, αλλά με τα μάτια ενός δασκάλου.... και επιμένει  στο ότι  διδασκαλία  Φυσικής δεν σημαίνει να προσθέτουμε κάτι σε ιδέες προϋπάρχουσες ή, τουλάχιστον, δεν σημαίνει μόνον αυτό, αλλά συχνά απαιτεί και τη ριζική αναδιοργάνωσή τους, για  να καταλήξει  ότι οικοδόμηση  πάνω σε άσφαλτο δεν μπορεί να γίνει  '  χρειάζεται να σκάψουμε βαθειά..."

Τα  περιεχόμενα του βιβλίου είναι:
  • Η Φυσική.
  • Μάθημα Φυσικής.
  • Η έννοια "έννοια".
  • Το φαινόμενο "κίνηση" και η διδακτική του.
  • Η ταχύτητα και η βραδύτητα.
  • Η έννοια/μέγεθος "δύναμη" και η οικοδόμησή  της.
  • Το δικαίωμα και η δυσφορία (Η διδασκαλία της έννοιας "αδράνεια").
  • Οι περιπέτειες της μάζας.
  • Επιτάχυνση που δεν επιταχύνει.
  • Η μία διάσημη και η άλλη στην αφάνεια (Διδακτική του νόμου δράσης-αντίδρασης).
  • Η παράξενη διανυσματική οικογένεια.
  • Η αρμονία μιας κίνησης.
  • Καθοδηγούμενη ανακάλυψη ( Η διδασκαλία της έννοιας "ροπή").
  • Η φύση δεν τσιγκουνεύεται τις δυνάμεις αλλά τα έργα τους.
  • Το φαινόμενο "κίνηση" και ή έννοια "κινητική ενέργεια".Το φαινόμενο "αλληλεπίδραση" και η έννοια "δυναμική ενέργεια".
  • Ο μακρόκοσμος της θερμοκρασίας και της ενέργειας.
  • Το μοντέλο "αντιστρεπτή μεταβολή".
  • Επίσκεψη στον μικρόκοσμο.
  • Και το όνομα αυτής εντροπία.
  • Το φαινόμενο "ισορροπία ενός ρευστού" και η διδασκαλία του.
  • Ζούμε στον πυθμένα ενός ωκεανού;
  • Αυτή η "πάντοτε προς τα πάνω" δύναμη που ασκούν τα ρευστά σε όλους τους "επισκέπτες".
  • Το πυκνό και η πυκνότητα και η αδιαφάνεια μιας διαδικασίας.
  • Η έννοια "πεδίο" και η διδασκαλία της.
Προσωπικά  κατάλαβα / ένιωσα άνεση στη διδασκαλία της αδράνειας όταν διάβασα  τις σελίδες του βιβλίου 84-97,ένα απόσπασμα θα  σας δείξει τι εννοώ
" ...Στον πρώτο νόμο της κίνησης η αδράνεια εμφανίζεται ως δικαίωμα  (εγγενής δυνατότητα) όλων των υλικών σωμάτων να κινούνται χωρίς  να χρειάζονται τη βοήθεια κάποιας δύναμης....Στο δεύτερο νόμο της κίνησης, τον λεγόμενο και θεμελιώδη νόμο της δυναμικής , η αδράνεια  εμφανίζεται ως εμφυής δυσφορία (αντίδραση, αντίσταση) κάθε μεμονωμένου  σώματος στις μεταβολές της ταχύτητάς του......Η αδράνεια- δικαίωμα και η αδράνεια-δυσφορία αποτελούν δύο όψεις του σημασιακού περιεχομένου της έννοιας."

Καιρός όμως είναι  να απολαύσετε μια ολόκληρη ενότητα  χωρίς περικοπές
        (σελίδα 366):
Διδακτικός στόχος: Να κατανοηθεί ότι η βαρύτητα καμπυλώνει τις τροχιές

Το πέμπτο ροδάκινο θα ξανάρχεται πάντα

Μια φορά κι έναν καιρό κάποιος ανέβηκε στο πιο ψηλό βουνό του κόσμου έχοντας μαζί του μια σφεντόνα κι ένα καταπληκτικό μηχάνημα που μπορούσε να εκτοξεύει αντικείμενα με τρομακτικά μεγάλες τιμές ταχυτήτων. Είχε φέρει μαζί του κι ένα καφάσι με ροδάκινα ξέροντας πως εκεί πάνω δεν θα πρέπει να υπήρχαν ροδακινιές.
   Φτάνει λοιπόν στην κορυφή, αφήνει κάτω όλα αυτά που κουβαλούσε, κάθεται να ξεκουραστεί κι ύστερα από λίγο σηκώνεται, παίρνει ένα ροδάκινο με το δεξί του χέρι και το εκτοξεύει οριζόντια.Εκείνο ξεκίνησε κι άρχισε αμέσως να στρίβει προς τα κάτω, για να προσγειωθεί σε τρία περίπου μέτρα απόσταση, αφού διέγραψε τη γνωστή καμπυλόγραμμη τροχιά .
   Η καμπύλη της τροχιάς του σήμαινε ότι, καθώς κινείται, του ασκείται κάποια δύναμη.
Ποιος όμως του ασκεί δύναμη, εφόσον από τη στιγμή που έφυγε από το χέρι του μέχρι που προσγειώθηκε, δεν το άγγιξε κανείς; αναρωτήθηκε. Ήξερε  όμως την απάντηση ή μάλλον τις δύο απαντήσεις. Είχε τελειώσει το Γυμνάσιο κι αυτό ήταν ένα από εκείνα που είχε καταλάβει. Τη δύναμη  στο ροδάκινο την ασκεί ο πλανήτης Γη ή και την άλλη απάντηση, την  ασκεί το πεδίο βαρύτητας του πλανήτη.
   Παίρνει ύστερα από το καφάσι ένα δεύτερο ροδάκινο, το εκτοξεύει και αυτό οριζόντια αλλά με πιο μεγάλη ταχύτητα αυτή τη φορά. Εκείνο φεύγει από το χέρι του, διαγράφει την αναμενόμενη καμπυλόγραμμη τροχιά, την οποία με τη ματιά της σκέψης του, βέβαια, μπορεί και τη βλέπει, και φτάνει στο έδαφος πιο μακριά από πριν, εννοείται. Καμία έκπληξη. Το ερώτημα όμως επανέρχεται. Ποιος ασκεί δύναμη στο κινούμενο ροδάκινο με συνέπεια να καμπυλώνεται η τροχιά του; Γιατί ξέρει πως, εάν δεν δρούσε καμία δύναμη πάνω του, το εκτοξευόμενο ροδάκινο θα ταξίδευε σε ευθύγραμμη τροχιά, χωρίς να αυξομειώνεται η ταχύτητά του. Νοιώθει την ανάγκη να επαναλάβει στον εαυτό του αυτό που έμαθε στο σχολείο.Τη δύναμη την ασκεί ολόκληρος ο πλανήτης Γη ή το γήινο πεδίο βαρύτητας.
  Το τρίτο  ροδάκινο κυριολεκτικά το εκσφενδονίζει.  Γι' αυτό και έχει φέρει τη σφεντόνα στην   κορυφή του βουνού. Εκείνο φεύγει πολύ γρήγορα, ίσα ίσα που προλαβαίνει να διακρίνει  την καμπύλωση της τροχιάς. Το ξανακάνει για μια φορά ακόμη. Η επανάληψη τον κάνει να νοιώθει σίγουρος. Με οποιαδήποτε ταχύτητα κι αν εκσφενδονίσει κάτι, η γήινη βαρύτητα θα του καμπυλώνει  την τροχιά.
   Είναι πια έτοιμος για τη μεγάλη ιδέα. Γι' αυτήν εξ άλλου ανέβηκε στο πιο ψηλό βουνό του κόσμου. Ετοιμάζει το καταπληκτικό μηχάνημα που έχει κουβαλήσει. Ήρθε η ώρα, σκέφτεται. Το πέμπτο ροδάκινο εκτοξεύεται με την τρομακτική ταχύτητα των οκτώ χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Σχεδόν αμέσως το χάνει από τα μάτια του. Δεν του απομένει παρά το βλέμμα της σκέψης. Το βλέπει, χωρίς να το βλέπει.
   Η δύναμη "βάρος", η δύναμη την οποία του ασκεί ολόκληρος ο πλανήτης, η δύναμη που ασκεί στο πέμπτο αυτό ροδάκινο το πεδίο βαρύτητας του πλανήτη, του καμπυλώνει συνεχώς την τροχιά , το υποχρεώνει  αδιάκοπα να στρίβει, να στρίβει, να στρίβει, να στρίβει διαρκώς προς τα κάτω ΄αλλά προς τα κάτω σημαίνει προς το μέρος που βρίσκεται η Γη . Πέρασε μισή ώρα , πέρασαν τρία τέταρτα κι εκείνος να κοιτάζει αφηρημένος προς την κατεύθυνση της βολής, καθώς σκέφτεται αυτό που υποθέτει ότι θα συμβαίνει, αυτό που ελπίζει πως σε λίγο θα συμβεί.
   Μία ώρα, μία ώρα κι ένα τέταρτο, τίποτα ακόμα. Και ξαφνικά, κάποια στιγμή, έχει περάσει μία ώρα και είκοσι τρία περίπου λεπτά νοιώθει σαν από  διαίσθηση ότι πρέπει να παραμερίσει. Ένα αντικείμενο έρχεται με τρομακτική ταχύτητα καταπάνω του από την αντίθετη μεριά. Είναι το πέμπτο ροδάκινο, που ξανάρχεται στο ίδιο σημείο με την ίδια ακριβώς ταχύτητα, για να συνεχίσει το ταξίδι του γύρω από τη Γη. Μαζί του έρχεται και η έκπληξη, μολονότι όλο αυτό το είχε προσχεδιάσει, το είχε φανταστεί.
    Το πέμπτο ροδάκινο έγινε τελικά δορυφόρος. Τώρα καταλαβαίνει καλύτερα αυτό που λένε για το φεγγάρι ΄ ότι περιφέρεται γύρω από τη Γη, καθώς η δύναμη που του ασκεί το πεδίο βαρύτητας του πλανήτη Γη  το υποχρεώνει διαρκώς να στρίβει. Το κατάλαβε, κι ας μην έμαθε ποτέ την παράξενη λέξη "κεντρομόλος". Σκέφτεται πως το πέμπτο ροδάκινο θα βρίσκεται κιόλας πολύ μακριά. Τα υπόλοιπα έμειναν στο καφάσι. Ίσως θα 'ναι καλύτερα, φεύγοντας, να τα αφήσει εκεί.
     Τέτοιες αποσκευές μας προσφέρει ο συγγραφέας για το ταξίδι που λέγεται Διδασκαλία Φυσικής στο Λύκειο.Ένα ταξίδι που το κάνεις εκατοντάδες φορές και πάντα κάτι το κάνει να είναι καινούργιο.
      Προγραμματίστε την αγορά και μελέτη του βιβλίου Το μακρόν Φυσική προ του βραχέος διδάσκω. Επισκεφθείτε και το δικτυακό τόπο του συγγραφέα    http://users.att.sch.gr/kassetas   και ...απογειωθείτε.