Η Θέση της γυναίκας σε περιόδους πολέμου και ειρήνης

        Θα ήταν ωραίο και ίσως αναμενόμενο σήμερα, μέρα αφιερωμένη στη γυναίκα, να αναφερθούμε στη θέση της μέσα την οικογένεια, στο ρόλο της μέσα σ’ αυτήν, στην αγάπη που προσφέρει και που απολαμβάνει, στο σεβασμό που της πρέπει, 

Ή

       Να αναφερθούμε στους αγώνες που έκανε  για να κατακτήσει την ισότητα  ως προς το άλλο φύλο, να κατακτήσει τα δικαιώματά της στην εργασία  και τη  μόρφωση, στη συμμετοχή της στα κοινά.

       Αλλά οι μέρες που ζούμε δεν αφήνουν περιθώρια να ταξιδέψουμε στο παρελθόν ή να δούμε τα δικαιώματά της.
       Όταν στον κόσμο μας, σε πάμπολλα σημεία του,  και τώρα πολύ κοντά μας,  διακυβεύεται το σημαντικότερο ανθρώπινο δικαίωμα, το δικαίωμα της ζωής, 
      Όταν κάποιοι  αποφασίζουν με  τα όπλα και με τον  όλεθρο  να επιβάλουν  τη θέλησή τους,
      Τότε δεν μπορεί  παρά  κι εμείς μέσα από  το πρίσμα  του πολέμου και της ειρήνης να αναφερθούμε  στη γυναίκα
       Θα  δούμε, λοιπόν,  μαζί πώς βιώνει η γυναίκα τούτο το μέγα κακό του κόσμου κι έπειτα θα αναφερθούμε με συντομία και στη θέση της μέσα στην κοινωνία σήμερα, σε μέρες ειρήνης και σε προβλήματα που ακόμη αντιμετωπίζει. 

       Ο πόλεμος είναι το μέγα κακό και σύμβουλος ολέθρου. Ο αρχαίος έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος δίνει το χαρακτηριστικό και πιο ουσιαστικό ορισμό του. Πόλεμος είναι, λέει, η κατάσταση εκείνη  της κοινωνίας κατά την οποία οι γονείς θάβουν τα παιδιά τους, ενώ στην ειρήνη τα παιδιά θάβουν τους γονείς τους. Ο πόλεμος, λοιπόν,  είναι ανατροπή της φυσικής  πορείας της ζωής,   και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός ως μέσο επίλυσης διαφορών ή επιβολής απόψεων. 
      Όλοι έχουμε το μερτικό στα δεινά του, αλλά ο πόνος της γυναίκας είναι πολλαπλός και γι’ αυτό πιο βαρύς.
       Η γυναίκα ανησυχεί και πονάει ως μάνα, ως σύζυγος,  ως αδερφή  ως κόρη.
       Κι όχι πως ο άντρας δεν πονάει ή πονάει λιγότερο.   Ο ρόλος του όμως στην οικογένεια ως κυρίως υπεύθυνου γι’ αυτήν, επομένως  ο ρόλος του δυνατού, τα κοινωνικά στερεότυπα γενικά , τον θέλουν  ψυχρό, λιγότερο εκδηλωτικό και δεν του επιτρέπουν  να κλάψει  ή να αρνηθεί συμμετοχή στη διεξαγωγή του πολέμου
      Το ιδανικό της γυναίκας δεν είναι το παράσημο της πολεμικής ανδρείας, αλλά η ειρηνική οικογενειακή ζωή, η ευτυχία. Η γυναίκα δε  θέλει τον πόλεμο και, αν μπορεί,  θα τον αποτρέψει  και, αν  το μπορεί, θα αποτρέψει το  γιο, τον άντρα, τον αδελφό να πάει στη μάχη,.
      «Βασίλη, κάτσε φρόνιμα, να γίνεις νοικοκύρης….» είναι η συμβουλή  της  στο λεβέντη της που θέλει να γίνει Κλέφτης, τα χρόνια της  Τουρκοκρατίας  Και σήμερα το ίδιο θα επιθυμούσε και θα έλεγε  στο παιδί της  σε ανάλογη περίπτωση  και με άλλη βέβαια φρασεολογία.
       Η γυναίκα έχει ευλογηθεί από το θεό να βιώνει τo θαύμα της ζωής, το θαύμα της δημιουργίας μέσα της στους μήνες της κύησης και για πολύ χρόνο έπειτα να παρακολουθεί και να χαίρεται την ανάπτυξή της καθώς αυτή είναι που μεγαλώνει το παιδί της, όχι μόνο με τις φροντίδες της αλλά με τη ζωή της, τα αίμα της, το μητρικό της γάλα.
       Πώς είναι λοιπόν δυνατό να αποδεχτεί την απώλεια αυτού του θησαυρού, να  συγχωρήσει αυτούς που πάνε να της τον κλέψουν, να τον αφανίσουν; Έτσι, φυσιολογικά η πρώτη, η άμεση στάση της απέναντι στον πόλεμο είναι αρνητική και η ίδια στέκεται  ανασταλτικός παράγοντας για τον άνδρα  που αποφασίζει ή δέχεται την προσταγή από την οργανωμένη πολιτεία να πολεμήσει. 
      Η  γυναίκα ως μάνα ή ως σύζυγος άλλοτε με επιχειρήματα κι άλλοτε με τεχνάσματα, όταν τα επιχειρήματα δεν αποδίδουν, πάει να κρατήσει το γιο της, το σύζυγό της  μακριά από το μέγα  κακό, τον πόλεμο
     Η τέχνη (του λόγου ή της εικόνας) μας  έχει δώσει πολύ παραστατικά τούτη τη στάση  της    γι’ αυτό και θα καταφύγουμε σήμερα σ’ αυτή  , γιατί ο δικός μας λόγος δεν έχει τη δύναμή της.

   Ένας αρχαίος μύθος πρώτα. 

     Μια μάνα  θεά στην αρχαία Ελληνική Μυθολογία, η Θέτις, απέτυχε να κάνει το γιο της, τον Αχιλλέα, αθάνατο. Η «Αχίλλειος πτέρνα» του θα τον πρόδινε και η μάνα το γνώριζε  καλά.  Ήξερε  πως, αν ο γιος της πήγαινε  στον πόλεμο, δε θα ξαναγυρνούσε. Γι’ αυτό και πολύ νωρίς φρόντισε να τον προστατέψει. Εννιάχρονο αγοράκι τον έντυσε κορίτσι και τον  έστειλε στο βασιλιά της Σκύρου, το Λυκομήδη, να μεγαλώσει, αγόρι αυτός, μέσα στο γυναικωνίτη μαζί με τα κορίτσια του βασιλιά.
   Όταν ο Τρωικός πόλεμος αποφασίστηκε και ο Κάλχας προφήτεψε  πως η Τροία δε  θα έπεφτε, αν δεν ήταν  στο πόλεμο κι ο Αχιλλέας, οι Αχαιοί τον αναζήτησαν και τη δύσκολη αυτή  αποστολή την ανέλαβε ο Οδυσσέας, μεταμφιεσμένος σε έμπορο. Πήγαν, λοιπόν,  στη Σκύρο, στο παλάτι του βασιλιά, ο βασιλιάς  δήλωσε πως δεν ήξερε τίποτε για τον Αχιλλέα  και βέβαιος ότι δε θα τον αναγνωρίσουν, τους είπε να ψάξουν στο παλάτι, αν δεν τον πιστεύουν, και έτσι έγινε.  Ο πανούργος Οδυσσέας έδειξε στις κοπέλες τα εμπορεύματα που κουβαλούσε : υφάσματα, στολίδια  κλπ. και ανάμεσα σ’ αυτά μια ασπίδα και ένα ξίφος. Όταν απ’ έξω – κατά το σχέδιο του Οδυσσέα και των συντρόφων του -  ακούστηκαν πολεμικές ιαχές, σαλπίσματα, κλαγγές όπλων,  οι κοπέλες τρόμαξαν και μόνο μια κινήθηκε να αρπάξει ξίφος και ασπίδα και να τρέξει στον κίνδυνο. Ήταν ο Αχιλλέας που έτσι αποκαλύφθηκε και  ακολούθησε τους άλλους στην Τροία.
     Τούτη την ιστορία παριστάνει μια τοιχογραφία του 70 μ.Χ. από οικία    της αρχαίας Πομπηίας. 

      Μια άλλη μάνα, μάνα θεού αυτή, η Παναγία, προσπαθεί με τις συμβουλές της  να  αποτρέψει το γιο της από τον πόλεμο, πόλεμο κοινωνικό αυτό.  Κύριο  επιχείρημά της: η κακία του κόσμου, που δεν ανέχεται την αλήθεια και που, αν δεν την συμφέρει   σκοτώνει  αυτόν που την κηρύττει. Κύρια συμβουλή της : η σιωπή .
Στο ποίημα του Βάρναλη οι Πόνοι της Παναγιάς, η Παναγία λέει στο γιο της:
 

Πού  να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί; 
Σε ποιο νησί του Ωκεανού, σε ποια κορφή ερημική;
 Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ' άδικο φωνάξεις. 
Ξέρω πως θάχεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,
 Που με τα βρόχια της οργής ταχιά θενά σπαράξεις
………………..
Κι αν κάποτε τα φρένα σου μ' αλήθεια, φως της αστραπής, 
χτυπήσει ο Κύρης τ' ουρανού, παιδάκι μου, να μη την πεις.
Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν. 
Δεν είν' αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής. 
Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.

       Και ποια μάνα δε θα συμφωνούσε με τις υποδείξεις της Παναγίας, στο ποίημα, αλλά ο γιος δεν την άκουσε και η ζωή έτσι πορεύεται με δράση κοινωνική  και  με θυσίες.

      Και όταν μια γυναίκα – σύζυγος,  εξαρτημένη άμεσα από τον άνδρα συναισθηματικά και οικονομικά, ολομόναχη χωρίς δικούς και φίλους βλέπει να τον χάνει κι αυτόν  στη δίνη του  πολέμου, επιστρατεύει συναίσθημα και λογική  και με αυτά και σε αυτά απευθύνεται, όταν προσπαθεί να αποτρέψει τον άντρα της από τον πόλεμο.
        Αναφέρομαι στην προσπάθεια της Ανδρομάχης να συγκινήσει τον Έκτορα και να τον σώσει  από το θάνατο που ο πόλεμος του  επιφυλάσσει. Στο Ζ της Ιλιάδας ( στ. 399-465  Διάλογος Ανδρομάχης -Έκτορα) μεταξύ άλλων, που περιγράφουν τα δεινά της εξαιτίας του πολέμου,  η Ανδρομάχη λέει  και τα παρακάτω:
 

Έχτορα, τώρα εσύ πατέρας μου και σεβαστή μου μάνα 
κι αδέρφι,  εσύ και λεβεντόκορμος στην κλίνη σύντροφός μου, 
 Αχ, έλα τώρα πια, σπλαχνίσου μας και μείνε εδώ στον πύργο,
Μην  κάνεις ορφανό το σπλάχνο σου, μην κάνεις χήρα εμένα, 
Στην άγρια τη συκιά το ασκέρι σου για στήσε δίπλα τώρα, 
Κει που το κάστρο ευκολοπαίρνεται και τα  τειχιά πατιούνται.

      Το ίδιο θέμα δοσμένο από νεότερο ποιητή δίνει μια άλλη διάσταση στην προσπάθεια  της γυναίκας, που κάποτε τα επιχειρήματά της και  οι υποδείξεις της  προσκρούουν μεν στη λογική  της πραγματικότητας και στα ιδανικά  του άντρα, όπως αυτά τα καθορίζει η κοινωνία, αλλά η ίδια δε διστάζει να τα χρησιμοποιήσει, αν νομίζει πως με αυτά μπορεί να πετύχει το στόχο της, να δεχτεί ζωντανό τον αγαπημένο της  όταν η μάχη τελειώσει 
 

Εκεί στη μάχη  σα βρεθείς, καλέ μου, έχε στο νου σου 
……
Μπροστά πολύ  μην προχωρείς, πίσω  μην απομένεις
Μπροστά φωτιά, πίσω φωτιά καταμεσής να μένεις.

Μονάχα ξέρει ο μεσιανός να τρέξει να πηδήσει
Κι αυτός μονάχα σπίτι του μια μέρα θα γυρίσει

( H μπαλάντα του στρατιώτη, από το θεατρικό έργο του Μπρεχτ " ο κύκλος με την κιμωλία ", ποίηση Ο. Ελύτης)

      Ποιος άντρας αλήθεια θα μπορούσε να υιοθετήσει τη λογική της; 

      Τι συμβαίνει όμως αν η γυναίκα δεν μπορέσει να αποτρέψει το μέγα κακό, τον πόλεμο; Όταν ο πόλεμος γίνει πραγματικότητα;
     Είναι και πάλι δραματικά παρούσα και ισχυρή  στα μετόπισθεν και στη φωτιά του πολέμου.
     Καλύπτει με επιτυχία το κενό που άφησε η απουσία του άνδρα   στη φροντίδα της  οικογένειας, στην παραγωγή.
     Στηρίζει αυτούς που πολεμούν και περιμένουν  τα νέα της την ενθάρρυνσή της
     Η παλιότερη και η πρόσφατη ιστορία μας επιβεβαιώνουν τα παραπάνω: 
     Η Σπαρτιάτισσα  προπέμπει τον άνδρα στη μάχη  με το γνωστό σε μας   «ή ταν ή επί τας» =  ή να φέρεις πίσω την ασπίδα σου τιμημένη ή να σε φέρουν νεκρό πάνω σ’ αυτήν. Σκληρή ευχή,  που σίγουρα δεν τη λέει η καρδιά, αλλά την επιβάλλουν οι πολιτικοκοινωνικές επιταγές του σπαρτιατικού κράτους, τις οποίες και αποδέχεται.
      Στα χρόνια της παλιγγενεσίας του 1821 η μάνα των Υψηλάντηδων δίνει για τη πατρίδα όλα της τα παιδιά και είναι γνωστή η απάντησή της στο παιδί της που της ζητούσε να χαρίσουν στον αγώνα τα χρήματα από την εκποίηση περιουσιακού τους στοιχείου: Εγώ χάρισα στην πατρίδα 4 παιδιά, τα χρήματα θα υπολογίσω;
     Η Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους συμμετέχουν ενεργά στον Αγώνα και προσφέρουν  και την περιουσία   τους γι’ αυτόν.
     Στο Σούλι «η Δέσπω κάνει πόλεμο με νύφες και μ’ αγγόνια», κατά το δημοτικό τραγούδι,  και    υπερασπίζεται τη ζωή  των γυναικών, όταν οι άντρες είναι στον πόλεμο κι αυτές μόνες και απροστάτευτες. 
       Στο  Ζάλογγο οι Σουλιώτισσες,  μπροστά στον κίνδυνο να πέσουν στα χέρια του εχθρού, προτιμούν τον τιμημένο θάνατο πέφτοντας στο γκρεμό.

      Στα δύσκολα χρόνια του ’40  η  γυναίκα κατευοδώνει το φαντάρο με την ευχή της και το φυλαχτό. 

         Και  στα χιονισμένα βουνά της Πίνδου η ελληνίδα γυναίκα γράφει τη δική της εποποιία  ανοίγοντας δρόμους στα χιόνια και μεταφέροντας  πολεμοφόδια στο στρατό. 
 

        Στο μέτωπο και τα νοσοκομεία η ελληνίδα νοσοκόμα προσφέρει τη βοήθεια της  με αυταπάρνηση, ενώ στα χωριά και τις πόλεις δίνει τη μάχη της επιβίωσης και υποφέρει  καρτερικά τη δυστυχία του πολέμου.
 

       Στην Εθνική μας Αντίσταση και στο βουνό και στην πόλη στάθηκε στο πλευρό του άντρα. Αρματώθηκε και πολέμησε ή πήρε μέρος σε επικίνδυνες αποστολές. 
 

        Και  έπειτα γεύτηκε τα δεινά και την πίκρα  του εμφύλιου  σπαραγμού (εξορίες, φυλακίσεις κλπ.) και το πιο  σημαντικό,  το θάνατο. Μια και μόνη εικόνα μπορεί να δείξει το σπαραγμό της.
 

        Ένας τάφος, δυο σταυροί και μια χαροκαμένη μάνα οδύρεται για τον αλληλοσκοτωμό των παιδιών της.

        Μείναμε   περισσότερο στην ελληνική παράδοση,  στη στάση της ελληνίδας, αλλά αυτό δε σημαίνει πως οι συμπεριφορές που περιγράψαμε  είναι αποκλειστικότητά μας. Την ίδια στάση κράτησε η γυναίκα και όπου αλλού χρειάστηκε και σ’ όλα τα μέρη του κόσμου.
        Ακούστε ένα νανούρισμα  που το λένε στα βουνά του ιρακινού Κουρδιστάν πηγαίνει κάπως έτσι: «Γιε μου, μικρό μου παιδί/ λουλούδι του σπιτιού μου/ με ρωτάς γιατί εγώ, η μάνα σου, σε αλυσοδένω καμιά φορά στην κούνια/ και σφίγγω τους τρυφερούς σου καρπούς. / Εσύ είσαι ένας περήφανος Κούρδος, παιδί μου/ αναρίθμητοι ήρωες κατακλύζουν το παρελθόν σου/ μα σήμερα ο Κούρδος είναι μόνος, κανείς δεν τον βοηθάει/ κι εγώ σου βάζω τις αλυσίδες, παιδί μου/ γόνε της δικής μου ψυχής και του αίματος του πατέρα σου/ τρυφερή μου καρδιά/ για να σε εξοικειώσω/ με τη φυλακή. / Σου βάζω αλυσίδες για να τις συνηθίσεις/ γιε μου/ και να μπορέσεις να αντέξεις/ μια μέρα/ τα βασανιστήρια των φυλακών. / Κοιμήσου/ μικρό μου/ ελπίδα μου σε χίλια άγνωστα αύριο».
                            (Δημοσιεύτηκε  στις 8-1-98 στα ΝΕΑ από τον Μιχαλη Μητσο)….
      Θυμηθείτε  τον πόνο και  την αγωνία  της γυναίκας του Ιρακ, όταν, αποκλεισμένη χρόνια τώρα με εμπάργκο από τον «πολιτισμένο» κόσμο  της Δύσης,  βλέπει το παιδί της να πεθαίνει, γιατί δε φτάνουν εκεί τα φάρμακα, όταν δεν μπορεί να σχεδιάζει ούτε για την αυριανή μέρα… κι όμως ζει και πολεμάει.
       ο θρήνος της μάνας για την απώλεια του παιδιού της  είναι  σπαρακτικός. Για κείνη χάνεται ο κόσμος όλος. Σβήνει το φως του κόσμου.
Η Ορθόδοξη  Εκκλησία αποδίδει το θρήνο της  με τον Επιτάφιο Θρήνο

 Ώ γλυκύ μου έαρ,
 γλυκύτατόν μου τέκνον,
πού έδυ σου το κάλλος 

η Δάμαλις τον Μόσχον 
εν Ξύλω κρεμασθέντα 
ηλάλαζεν ορώσα

Ω φως των οφθαλμών μου
Γλυκύτατόν μου τέκνον
Πως τάφω νυν καλύπτει

Η σύγχρονη λογοτεχνία  αποδίδει το σπαραγμό της  μάνας στη θέα του σκοτωμένου παιδιού  της και με τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου

Γιε μου, σπλάχνο των σπλάχνων μου, καρδούλα της καρδιάς μου
Πουλάκι της φτωχιάς αυλής, ανθέ της ερημιάς μου 
……………
Βασίλεψες αστέρι μου, βασίλεψε όλη η πλάση
Κι ο ήλιος κουβάρι ολόμαυρο, το φέγγος  του έχει χάσει

Κόσμος περνά και με σκουντά, στρατός και με πατάει
Κι εμέ το μάτι  ουδέ γυρνά κι ουδέ σε παρατάει

     Σπαράζει η μάνα στην απώλεια  του νεκρού στον αγώνα παιδιού της.  Αυτό όμως – πολλές φορές-  δεν την εμποδίζει λίγο αργότερα να στρατευτεί για τα ιδανικά και τις επιδιώξεις του, να γίνει προέκτασή του και να συνεχίσει τον αγώνα του. 
      Παραστατικά μας δίνει το θέμα ο  Γιάννης Ρίτσος στον Επιτάφιό του. Η μάνα του νεαρού καπνεργάτη που σκοτώθηκε στην απεργία του ’36 στη Θεσσαλονίκη αφού τον θρήνησε, αφού διεκτραγώδησε τη δική της θέση θεώρησε χρέος να συνεχίσει τον αγώνα του, να κάνει αυτό που ο ίδιος θα  ήθελε. Ακούστε τους στίχους

…………. 
Και να  που ανασηκώθηκα, το πόδι στέκει ακόμα
Φως ιλαρό λεβέντη μου με ανέβασε απ’ το χώμα

Τώρα σημαίες σε ντύσανε. Παιδί μου εσύ κοιμήσου,
Κι εγώ τραβάω στ’ αδέλφια σου και παίρνω τη φωνή σου.
……………..
Γλυκέ μου, εσύ δε χάθηκες, μέσα στις φλέβες μου είσαι.
Γιε μου, στις  φλέβες ολουνών, έμπα βαθιά και ζήσε.
…………..
Γιε μου, στ’ αδέρφια σου τραβώ και σμίγω την οργή μου,
σου πήρα το ντουφέκι σου, κοιμήσου εσύ, πουλί μου.

          Κάτι ανάλογο έκανε και η Μάνα στο ομώνυμο κοινωνικό μυθιστόρημα του Μαξίμ Γκόργκυ.
         Το ίδιο έκανε και η δική μας καπετάνισσα Περιστέρα, η αδελφή του καπετάν Κράκα. Όταν,  ύστερα από προδοσία,  θανατώθηκε μαρτυρικά  ο αδελφός της, αρχηγός αντάρτικου σώματος, ανέλαβε η ίδια την αρχηγία του αντάρτικου σώματος και έγινε ο φόβος των Τούρκων, τόσο πολύ, ώστε αναγκάσθηκαν να συνθηκολογήσουν μαζί της.

      Σήμερα βιώνουμε την πιο σκληρή συμμετοχή και παρουσία της γυναίκας στον πόλεμο και στον αγώνα κάποιων λαών να βρουν το δίκιο που τους το  αρνούνται οι ισχυροί της γης. 
      Ποιος μπορεί να ξεχάσει πως ανάμεσα σε παλαιστίνιους καμικάζι υπήρξαν  και γυναίκες;
      Ποιος μπορεί να  ξεχάσει το ψυχρό βλέμμα γυναικών από την Τσετσενία ανάμεσα στους «Τρομοκράτες» που κατέλαβαν το Θέατρο της Μόσχας και πίστευαν πως με αυτό τον τρόπο μπορούσαν  και έπρεπε  να διεκδικήσουν το δίκιο τους; Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με τέτοιες διαδικασίες, αλλά δεν μπορούμε να τις παραβλέψουμε και να μην τις αξιολογήσουμε.

         Σε περιόδους ειρήνης τα πράγματα ομαλοποιούνται, μπαίνουν σε μια σειρά, άνδρες και γυναίκες ξαναγυρνούν  στους καθιερωμένους ρόλους τους και οι αγώνες όλων παίρνουν άλλους δρόμους, τους δρόμους της βελτίωσης γενικά  των συνθηκών ζωής για το άτομο, την οικογένεια,  την κοινωνία, τον κόσμο όλο. 
       Για μας τις ελληνίδες γυναίκες του 21ου αιώνα ίσως είναι σχεδόν άγνωστη η προσωπικότητα της Καλλιρρόης  Παρρέν.(1859-1940)

       Ήταν από τις πρώτες ελληνίδες φεμινίστριες, συγγραφέας και δημοσιογράφος  η ίδια,  που  αγωνίστηκε  για τη μόρφωση και τη χειραφέτηση της ελληνίδας γυναίκας, για την κατάκτηση των  δικαιωμάτων  της μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Αγωνίστηκε για την κατοχύρωση του δικαιώματος των γυναικών  να εισάγονται σε ανώτατα πνευματικά ιδρύματα, να διορίζονται σε  δημόσιες θέσεις και  ουσιαστικά προετοίμασε το έδαφος για να πετύχει η γυναίκα το δικαίωμα της ψήφου, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι 
       Και η δραστηριότητά της  ήταν πολύπλευρη και λειτούργησε σε διάφορους τομείς: Δικό της δημιούργημα το «Κυριακάτικο Σχολείο», για τις αγράμματες άπορες εργαζόμενες ελληνίδες, το «Άσυλο Ανιάτων Γυναικών» το «Λύκειο Ελληνίδων», τον «Πατριωτικό Σύνδεσμο» (το γνωστό σήμερα ΠΙΚΠΑ)   κ.α

      Σήμερα  όλα αυτά για την Ελληνίδα είναι κεκτημένα, φτάσαμε μάλιστα στη γνωστή «ποσόστωση», η γυναίκα δηλαδή να είναι το «μισό του ουρανού αλλά το ένα  τρίτο των υποψηφίων στην τοπική αυτοδιοίκηση» (όπως έλεγε γνωστός  πολιτικός).
    Τώρα, θεωρητικά τουλάχιστον   όλοι ή οι περισσότεροι δρόμοι είναι ανοιχτοί  για τη γυναίκα έτσι όπως και για τον άνδρα,  και έχουμε πράγματι λαμπρά παραδείγματα γυναικών που διαπρέπουν σε όλους τους τομείς, (την πολιτική, την οικονομία, την πνευματική ζωή) και στέκονται ισότιμα και ισάξια δίπλα στους άνδρες συναδέλφους τους. 
     Όμως η πρόσβαση  στους τομείς αυτούς για τη γυναίκα    δεν είναι πάντα τόσο εύκολη, γιατί οι άλλοι ρόλοι της στην οικογένεια ή και συνήθειες και προκαταλήψεις – κοινωνικά στερεότυπα- ακόμη την εμποδίζουν.
Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη ανακοίνωση της ΑΔΕΔΥ : Το 60% των δημοσίων υπαλλήλων είναι γυναίκες, αλλά μόλις το 20% από αυτές έχουν φθάσει σε διευθυντικές θέσεις.

      Ο χώρος στον οποίο αντιμετωπίζει  ακόμα τα περισσότερα προβλήματα η γυναίκα  είναι ο χώρος της αγοράς εργασίας, όπου η γυναίκα συχνά δεν αποζημιώνεται ισότιμα για την ισότιμη εργασία που προσφέρει ή όπου μπορεί να προτιμηθεί ο άνδρας  για λόγους εργασιακούς.

     Κλείνω την αναφορά μου αυτή με το θέμα που  προβάλλει με πανελλήνια καμπάνια η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας (ΟΓΕ) με αφορμή τον εορτασμό  της Ημέρας της Γυναίκας  και μας δείχνει έναν άλλο χώρο, όπου η γυναίκα γίνεται αντικείμενο ιδιότυπης εκμετάλλευσης και ένα θέμα για το οποίο πρέπει να πάρουμε θέση και να αντισταθούμε. Η καμπάνια της έχει  ως θέμα «Την αντίσταση στην τηλεβαρβαρότητα».

Η ΟΓΕ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΙ 

• · για την τηλεόραση η γυναίκα είναι : Εμπόρευμα για αγορά και πώληση πάνω στα ράφια της τηλεοπτικής διαφήμισης.

• · Η τηλεόραση κρύβει με επιμέλεια το σύγχρονο τύπο της γυναίκας που παράγει, που αναπαράγει τη ζωή, που δρα, που δημιουργεί ιστορία, που σκέπτεται και αμφισβητεί, που αγωνίζεται για τα δικαιώματά της.

Η ΟΓΕ  απαιτεί:
· Σεβασμό στην προσωπικότητα της γυναίκας, προβολή και προώθηση της ισότιμης θέσης της στην κοινωνία.
· Ανάδειξη των αξιών της ειρήνης, της δημοκρατίας, του πολιτισμού.

      Σήμερα, σε όλο τον κόσμο,  πολλές είναι οι γυναικείες οργανώσεις και οι επώνυμες γυναικείες παρουσίες   σε δραστηριότητες  προσφοράς, δραστηριότητες   που προσιδιάζουν και στην ευαισθησία και στην τρυφερότητα του χαρακτήρα της γυναίκας - μάνας. Και οι δραστηριότητες αυτές δεν περιορίζονται στο μικρό δικό της χώρο, αγκαλιάζουν  τον κόσμο όλο και φτάνουν όπου υπάρχει ανάγκη (στρατόπεδα προσφύγων, Τρίτο Κόσμο, Εμπόλεμες περιοχές), γιατί παντού, από τη γειτονιά μας και ως τα μακρινά σύνορα του κόσμου η πείνα, οι αρρώστιες, η καταπάτηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η εκμετάλλευση του αδύνατου από το δυνατό περισσεύουν και ζητούν την ενεργό συμμετοχή όλων μας, γυναικών και ανδρών.
 

Η γυναίκα, λοιπόν, είναι παρούσα στον πόλεμο και στη ειρήνη
Είναι δυνατή  μέσα από την  φαινομενική της αδυναμία
Ζει το μέγα μυστήριο της ζωής , φέρνει στον κόσμο τα παιδιά της διακυνδυνεύοντας την ίδια της τη ζωή
Διδάσκει στα παιδιά της την ειρήνη
Θέλει τα παιδιά της ζωντανά, ενεργά μέλη της κοινωνίας, δημιουργούς  καινούργιου κόσμου  πιο δίκαιου  και ειρηνικού
Της αξίζει και τώρα το ποίημα του εθνικού μας ποιητή Κωστή Παλαμά, γραμμένο τότε  για την Καλλιρρόη Παρρέν :

"Χαίρε γυναίκα της Αθήνας, Μαρία, Ελένη, Εύα. 
Να η ώρα σου. Τα ωραία σου φτερά δοκίμασε και ανέβα 
και καθώς είσαι ανάλαφρη και πια δεν είσαι σκλάβα 
προς τη μελλούμενη άγια γη πρωτύτερα εσύ τράβα
 και ετοίμασε τη νέα ζωή, μιας νέας χαράς υφάντρα 
και ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί τον άντρα

( Η ομιλία  αυτή της κ. Θεοδώρας Ζωγράφου - Βώρου

έγινε στα πλαίσια εκδήλωσης της ΔΕΠΠΤΑ Σιάτιστας στις 8/3/2003 )

                             κορυφή σελίδας