Γράμμα 4ο    Γνωριμία με το βιβλίο "Γραμματική  της Αρχαίας  Ελληνικής 

                                    Γλώσσας ".

       

Αγαπητέ Νίκο,

 

Το θέμα  σήμερα είναι η γνωριμία  μας με το βιβλίο  «Γραμματική  της Αρχαίας  Ελληνικής Γλώσσας».

Όσα  σου έγραψα στο προηγούμενο σημείωμα αφορούν όλα τα μαθήματα, όλα τα βιβλία,  μερικά από τα οποία ίσως   θα έχουν και κάποια Παραρτήματα με  λεξιλόγιο, με πίνακες χρονολογικούς, με παράλληλα κείμενα κ.α., που πρέπει να ξέρεις ότι υπάρχουν και να τα χρησιμοποιείς, όταν είναι ανάγκη. 

Υπάρχουν όμως, όπως σου σημείωσα, και κάποια βιβλία βοηθητικά για κάποιο  συγκεκριμένο μάθημα και πρέπει  να τα γνωρίζουμε καλά,  για να είναι λειτουργικά στα χέρια μας, εννοώ για να μας δίνουν γρήγορα και συγκεκριμένα την πληροφορία που χρειαζόμαστε. Μιλώ για τη Γραμματική   της Αρχαίας  Ελληνικής, που πρέπει να την έχεις κι εσύ και να είναι δίπλα σου,  στο γραφείο σου,  κάθε  φορά που διαβάζεις αρχαία ελληνικά.

Πάρε  λοιπόν στα χέρια  σου το βιβλίο αυτό και πάμε να το γνωρίσουμε μαζί.

Όπως όλα τα βιβλία έχει κι αυτό την Εισαγωγή του, το κύριο μέρος του , τα Περιεχόμενα,  με την ίδια λειτουργία που έχουν αυτά και στα άλλα βιβλία.   

Την Εισαγωγή θα τη μελετήσετε,  φαντάζομαι, στο σχολείο  (ή με το βιβλίο αυτό ή  με το βιβλίο Αρχαία Ελληνική Γλώσσα). Αναφέρεται  στο λόγο, τον προφορικό και το γραπτό, την ομιλία μας, και σε γενικές γραμμές εκθέτει πώς με τους φθόγγους  σχηματίζονται  οι λέξεις και πώς με αυτές  οι προτάσεις, τι είναι η γλώσσα και  τι οι διάλεκτοι. Η παράγραφος 14 σου δίνει τον ορισμό της Γραμματικής και θα τον μάθεις, είναι το πρώτο στοιχείο γνωριμίας με το βιβλίο, Γραμματική είναι….

Στα Περιεχόμενα δίνεται σχηματικά η ύλη του βιβλίου. Χωρίζεται αυτή   σε 3  μέρη (Πρώτο Μέρος:  Φθογγολογικό,  Δεύτερο Μέρος: Τυπολογικό, Τρίτο Μέρος: Ετυμολογικό),  το κάθε μέρος σε κεφάλαια  (Κεφάλαιο 1ο , 2ο, κ.λπ.), αυτά σε ενότητες (Α, Β, κ.λπ.) και οι ενότητες σε παραγράφους ( 1,2,3,4,…).    Δίπλα σε όλα γράφεται η σελίδα του βιβλίου, όπου θα τα βρεις. Αν έχεις να μελετήσεις π.χ. για τα επίθετα γενικά, θα ανοίξεις τα περιεχόμενα (Μέρος Β΄κεφ. 12, σελ.94) και θα διαλέξεις τι σε ενδιαφέρει: Ο ορισμός ή η κλίση τους ή κάτι άλλο.

            Με την ίδια  σειρά  και το ίδιο είδος της αρίθμησης   βρίσκουμε τα θέματα  και στο κύριο μέρος και εύκολα τα αναγνωρίζουμε. Πρόσεξε ιδιαίτερα  ότι οι παράγραφοι είναι αριθμημένες με τονισμένους αριθμούς, είναι μικρές και κάποτε αναλύονται σε μικρότερα μέρη, με σήμανση α. β…, που τα λέμε εδάφια.

 

            Το βιβλίο όμως αυτό έχει κάποια ιδιαίτερα στοιχεία   και αυτά θα σχολιάσουμε, για να μπορείς να το χρησιμοποιείς εύκολα και σωστά.

1) Μετά τον τίτλο υπάρχει η   σελίδα: Συντομογραφίες.   Δεν τις μαθαίνεις, ξέρεις όμως ότι υπάρχουν και, όταν συναντήσεις μία στο διάβασμά σου,  π.χ. πβ   ή  μτφ και δεν ξέρεις  πώς αναπτύσσονται και  τι σημαίνουν,  ξέρεις πού θα βρεις την απάντηση  στην απορία σου: πβ σημαίνει π(αρά)β(αλε)  και μτφ  σημαίνει  μ(ε)τ(α)φ(ορικά).

 

2) Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η ενότητα πριν από τα Περιεχόμενα. Έχει τον τίτλο  ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ, και σε παρένθεση σε πληροφορεί ότι οι αριθμοί δίπλα στις λέξεις  αναφέρονται στις  παραγράφους του βιβλίου. Το Ευρετήριο κάνει τη δουλειά που κάνουν και τα Περιεχόμενα, αλλά πολύ πιο εύκολα και γρήγορα. Αναζητάς  ό,τι σε ενδιαφέρει  αλφαβητικά  και ειδικά. Σε ενδιαφέρουν π.χ. τα επίθετα;  βρίσκεις  στο Ευρετήριο τη λέξη επίθετα,   που δίπλα έχει  τον αριθμό παραγράφου 154, πηγαίνεις στη Γραμματική, αριθμ. παραγρ. 154 και βγαίνεις, όπως και με τα περιεχόμενα,   στη σελ. 94. Στο Ευρετήριο όμως,  επιπλέον, έχεις τη δυνατότητα να πας άμεσα όχι σε ευρύτερο κεφάλαιο  αλλά σε παράγραφο σε ό,τι  ειδικότερο σε απασχολεί. Π.χ. σε ενδιαφέρουν  όχι γενικά τα επίθετα αλλά οι βαθμοί του επιθέτου.  Πηγαίνεις  στο Ευρετήριο στη λέξη  βαθμός ή στο σύνολο επιθέτου  βαθμοί και σε στέλνει στην παράγρ. 189. Το βρίσκεις αμέσως, δε χάνεις χρόνο  να ψάχνεις και το μαθαίνεις την ώρα που θέλεις.

Θυμάσαι  που με ρωτούσες τι  είναι η ριζική λέξη, τι παράγωγη τι πρωτότυπη: Να τις βρεις   τώρα με τη  βοήθεια του Ευρετηρίου.

Με τη μελέτη του Ευρετηρίου ουσιαστικά  γνωρίσαμε και  την  εικόνα  που έχει το κύριο σώμα του βιβλίου. Όποια σελίδα και να ανοίξεις θα δεις τους τονισμένους με μαύρο αριθμούς και πολλές  φορές συνοδεύονται από υποδιαιρέσεις με το α, β…Οι αριθμοί , όπως σου είπα παραπάνω, δηλώνουν τις παραγράφους και τα α , β το εδάφιο (ένα μικρό μέρος)  της παραγράφου. 

Και οι ενότητες αριθμούνται με το 1,2,3 κ.λπ. αλλά αυτοί οι αριθμοί έχουν δίπλα με μαύρα γράμματα  το θέμα, τον  τίτλο, της ενότητας.

 

            Η άλλη ενότητα που βρίσκουμε στο τέλος του βιβλίου  της Γραμματικής  και πριν από τα περιεχόμενα είναι ο Κατάλογος των Ανωμάλων Ρημάτων. Εδώ  προς το παρόν θα αναζητάς το ρήμα που σε ενδιαφέρει και θα το μαθαίνεις. Για το κάθε ρήμα ο κατάλογος μπορεί να δίνει και κάποιες πληροφορίες,  που αναφέρονται σε κεφάλαιο της Γραμματικής και   η παραπομπή  σ’ αυτό γίνεται με δυο στοιχεία: με τον αριθμό της παραγράφου και κάποτε και τη σελίδα του βιβλίου της Γραμματικής, μόνο που αριθμός  της παραγράφου δε  δίνεται  με μαύρα παχιά στοιχεία, αλλά  με κανονικά και  πριν από τον αριθμό αυτό  υπάρχει  το σημάδι της παραγράφου, δηλ. το σύμβολο § .

Ο κατάλογος αυτός  έχει το καλό ότι  δίνει και στοιχεία σχετικά με την κλίση  του ρήματος, ιδίως σε περιπτώσεις ανωμαλίας,  και  παραπέμπει και στη Γραμματική για  περισσότερες πληροφορίες και για εμπέδωση της γνώσης.

Αυτές οι παραπομπές θα σε ενδιαφέρουν αργότερα, όσο θα μαθαίνεις περισσότερα για τα ρήματα και την κλίση τους.

Ο Κατάλογος και το Ευρετήριο αποτελούν το Παράρτημα της Γραμματικής.

 

Νομίζω, Νίκο, ότι σου έδωσα αρκετές πληροφορίες, ώστε να μπορείς να χρησιμοποιήσεις εύκολα και αποτελεσματικά τη Γραμματική σου.

Θα ήθελα  όμως έτσι,  για μια μικρή άσκηση να βρεις στη Γραμματική τι σημαίνει  συναίρεση, τι  απαρέμφατο,  τι εγκλιτική  λέξη. 

Επίσης, να βρεις τι σου λέει στην παράγραφο 180 η  παρένθεση (πβ. §176)  και να μου τηλεφωνήσεις,  αν τα βρήκες εύκολα ή συνάντησες δυσκολία και ποια.

Και ακόμα θα ήθελα να σου πω ότι αυτά που σου έγραψα θα τα μάθεις μόνο αν κάνεις κάποια μικρή άσκηση μόνος σου, να τα επιβεβαιώσεις,   να μάθεις να χρησιμοποιείς τη Γραμματική, να ξέρεις πώς θα λύνεις την απορία σου.

 

                                                            Με την αγάπη μου,

                                                              η νουνά  Δώρα

  

επιστροφή