|
Αγαπητέ Νίκο,
Σήμερα θα σε
απασχολήσω με το θέμα: «Γνωριμία με το βιβλίο μου».
Ίσως το θέμα σού
φαίνεται αστείο, αλλά θεωρώ ότι δεν είναι έτσι. Ξεκινώ από
την άποψη ότι, γενικότερα, αν πρόκειται να ασχοληθώ σοβαρά
με κάτι, όπως είναι και η διδασκαλία ενός θέματος,
οφείλω αυτό από την αρχή να το πλησιάσω, να το γνωρίσω σε
γενικές γραμμές και να προετοιμαστώ κάπως για την επαφή
και την ενασχόλησή μου με αυτό.
Με το σχολικό βιβλίο
η γνωριμία μας συνήθως περιορίζεται στον τίτλο και
κάθε φορά που έχουμε μάθημα γνωρίζουμε και κάποιες
σελίδες του. Δεν ξέρουμε τίποτε για το θέμα του, για
το αν αυτό έχει σελίδες και πληροφορίες που μας
ενδιαφέρουν, και μένουμε ξένοι και αδιάφοροι και αμέτοχοι
στη διδασκαλία του, σε μια διαδικασία που θέλει και το
ενδιαφέρον και την προσπάθειά μας. Κάποτε μπορεί και να μην
ανοίξουμε και να μη γνωρίσουμε καθόλου ένα βιβλίο, αν δεν
διδάσκεται χωριστά και αν είναι μόνο βοηθητικό για τη
διδασκαλία άλλου μαθήματος, όπως κάπως γίνεται π.χ. με το
βιβλίο της Γραμματικής της αρχαίας ελληνικής γλώσσας,
για το οποίο θα σου μιλήσω σε άλλο σημείωμα.
Και είναι τόσο εύκολη
η γνωριμία με το βιβλίο μας. Μόλις το πάρουμε, αρκεί, μετά
τον τίτλο, να δούμε την Εισαγωγή. Απλή ανάγνωσή της
κάποια στιγμή θα μας αποκαλύψει το σκοπό που έχει η μελέτη
αυτού του βιβλίου. Έπειτα βλέπουμε τα Περιεχόμενά
του, όπου καταχωρίζονται οι μεγάλες ενότητες της ύλης του
βιβλίου και τα κεφάλαια κάθε ενότητας. Και όταν αρχίσεις
να διδάσκεσαι το μάθημα από το βιβλίο, θα προσέξεις και
από ποιες πλευρές εξετάζεται κάθε θέμα. Αυτό θα το πούμε σε
άλλο σημείωμα.
Αν, Νίκο, το κάνεις
αυτό, αμέσως μπροστά σου θα απλωθεί ό, τι πρόκειται να
διδαχτείς κατά τη σχολική χρονιά, το αντικείμενο ή το
πεδίο μάθησης, όπως λέμε. Βλέπεις π. χ. ότι στην Αρχαία
Ιστορία σου θα γνωρίσεις τους Ανατολικούς λαούς:
Ασύριους, Βαβυλώνιους, Αιγύπτιους κ.ά και τον πολιτισμό
τους, θα δεις έπειτα τους Έλληνες στη σχέση τους με
αυτούς και στη δική τους ανεξάρτητη πολιτισμική πορεία.
Και είναι πιθανό να έχεις ακούσει για τους λαούς αυτούς,
ίσως και στο Δημοτικό, να ξέρεις π.χ. για τους Κήπους της
Βαβυλώνας, για τις Πυραμίδες της Αιγύπτου και τώρα μπορεί
να ενδιαφερθείς, να διαβάσεις κάτι παραπάνω γι’ αυτούς
(Ανατολικούς λαούς και Έλληνες). Έτσι, πριν φτάσεις να τους
μελετήσεις στην τάξη με το δάσκαλό σου, μπορείς να
αναζητήσεις κάποια άλλη πληροφορία από άλλη πηγή που την
έχεις στο σπίτι σου (π.χ. ένα βιβλίο σχετικό, ένα video που
είδες και το αποθήκευσες στον Υπολογιστή σου) και να την
παρουσιάσεις, όταν θα διδάσκεστε το σχετικό κεφάλαιο.
Αν πάλι στη
Γεωγραφία σου από τα περιεχόμενα και μόνο δεις τι θα
διδαχτείς, θα αναζητήσεις στο σπίτι σου ό, τι βοηθητικό
υλικό έχεις, π.χ. μια υδρόγειο σφαίρα, ένα χάρτη, ένα video
με αξιοθέατα κάποιων χωρών, π.χ. τους καταρράκτες του
Νιαγάρα, video από αυτά που συχνά τώρα ανταλλάσουμε στην
ηλεκτρονική αλληλογραφία μας μικροί και μεγάλοι. Θα σου
στείλω κι εγώ κάποια τέτοια δείγματα. Θα συγκεντρώσεις έτσι
το εποπτικό υλικό, όπως λέμε στη διδασκαλία, αυτό
δηλ. που θα σου δώσει την εικόνα των πραγμάτων. Θα φέρεις
στο μυαλό σου και ό,τι ξέρεις και ακούς να λέγεται
σήμερα για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές μιας χώρας, π.χ.
για το φυσικό αέριο που έρχεται στη χώρα μας από τη Ρωσία
και θα πηγαίνει προς άλλες χώρες της Ευρώπης, ή
σημαντικά γεγονότα που έχουν σχέση με κάποια περιοχή και
επηρέασαν όλο τον κόσμο, π.χ. η καταστροφή της Χιροσίμα
και του Ναγκασάκι το 1945 στην Ιαπωνία, από την ατομική
βόμβα που έριξαν οι Αμερικανοί, για να τελειώσει ο Β΄
Παγκόσμιος Πόλεμος. Θα ετοιμάσεις έτσι τα όπλα σου για τον
καλό αγώνα της μάθησης και δε θα είσαι ένας παθητικός δέκτης
της γνώσης.
Με τον τρόπο αυτό
ουσιαστικά και ο μαθητής μετέχει στη διεξαγωγή του
μαθήματος, δίνει και παίρνει γνώση, ρωτάει και κουβεντιάζει
με περισσότερη άνεση, συνεργάζεται με όλους τους άλλους,
μαθαίνει να αναζητάει και να προετοιμάζεται, και αποκτάει
αυτοπεποίθηση, συναίσθηση δηλαδή ότι μπορεί κι αυτός να
κάνει κάτι, ίσως και πολλά. Κι ακόμη έτσι καταλαβαίνει ότι
η γνώση δεν περιορίζεται στα όρια ενός μαθήματος, αλλά με
αφορμή το μάθημα αυτό μαθαίνει κι άλλα πολλά και
σκέφτεται γενικότερα για τη ζωή, τον άνθρωπο, τη δράση του.
Και τελειώνοντας το
σημείωμα αυτό σου λέω ότι, ακόμα κι αν στην προσπάθεια
γνωριμίας με το βιβλίο σου δεν αναζητήσεις τίποτε έξω από
αυτό και μείνεις μόνο στα περιεχόμενα και την πλούσια
εικονογράφηση που τώρα έχουν τα βιβλία σου, θα έχεις
έγκαιρα μια γενική εικόνα για το αντικείμενο της μελέτης
σου και πάνω σε αυτή την εικόνα τη γνωστή θα προσθέτεις και
θα χτίζεις πιο εύκολα κάθε φορά με το δάσκαλο και
τους συμμαθητές σου τη νέα γνώση, που θα εμπεδώνεται (θα
παίρνει σταθερή θέση) μέσα στο μυαλό σου. Θα προτιμούσα,
βέβαια, να ακολουθήσεις το δρόμο της αναζήτησης, είναι λίγο
κουραστική, αλλά μαθαίνεις να ψάχνεις, να αξιοποιείς όσα
ξέρεις, να συνδυάζεις και να συνεργάζεσαι.
Με αγάπη,
η νουνά Δώρα
|
