|
Αγαπητέ Νίκο,
Συμπληρώνω με κάποιες
λίγες και σύντομες πληροφορίες όσα θα ήθελα να ξέρεις για
την ιστορία της διδασκαλίας του μαθήματος των Αρχαίων
Ελληνικών και να κλείσω έτσι το θέμα:
Η Αρχαία Ελληνική
Γλώσσα, δηλ. τα αρχαία Ελληνικά, ως μάθημα καθιερώθηκε
από τότε που δημιουργήθηκε το νέο Ελληνικό κράτος και
διδασκόταν αρκετές ώρες. Και πολύ αργότερα, π.χ 1931, σε
Ωρολόγιο Πρόγραμμα Μαθημάτων Γυμνασίου βρίσκομε τα Αρχαία
Ελληνικά να διδάσκονται 8 και 9 ώρες την εβδομάδα και σε
όλες τις τάξεις.
Από νωρίς άρχισε η
κριτική για τον τρόπο διδασκαλίας τους. Διαπίστωναν ότι η
προσπάθεια έμενε στη διδασκαλία των γραμματικών τύπων, δεν
έφτανε στο να γνωρίσουν οι μαθητές το περιεχόμενο των έργων
των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και ότι δε βοηθούσε στη
διδασκαλία της ομιλούμενης νέας ελληνικής γλώσσας.
Φωτισμένοι δάσκαλοι πρότειναν και επιχείρησαν να διδάξουν τα
αρχαία κείμενα από μετάφραση, ο Δελμούζος στο Διδασκαλείο
(Πειραματικό Σχολείο) του Βόλου, Ο Κουντουράς στη
Θεσσαλονίκη. Η προσπάθειά τους βρήκε αποδοχή από τους
μαθητές τους και τους προοδευτικούς συναδέλφους τους, αλλά
αντίδραση από τους συντηρητικούς κύκλους της κοινωνίας και
του κράτους και σταμάτησε.
Στο δεύτερο μισό του
αιώνα που πέρασε, του εικοστού, οι εκπαιδευτικοί
αγωνίστηκαν από κοινωνική ευαισθησία, με προτάσεις αλλά
και απεργιακούς αγώνες, για την κατάργηση της διδασκαλίας
της Αρχαίας Ελληνικής στο Γυμνάσιο και την αντικατάστασή της
στην βαθμίδα αυτή της εκπαίδευσης με τη διδασκαλία των
αρχαίων ελληνικών κειμένων από μετάφραση. Στις δυο
Εκπαιδευτικές Μεταρρυθμίσεις, του 1964 και του 1976, αυτό
έγινε πραγματικότητα και οι μαθητές τότε διδάχτηκαν από
μετάφραση Όμηρο, Ηρόδοτο, Ξενοφώντα, Θουκυδίδη, Λυσία και
Δημοσθένη, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αισχύλο, Αριστοφάνη, κάποια
στιγμή και Αριστοτέλη, στο σύνολό τους (όπως ο Όμηρος) ή
σε μεγάλα κομμάτια των έργων τους. Γνώρισαν τις ιδέες τους
αλλά και την εποχή μέσα στην οποία γράφηκαν τα έργα και την
οποία φυσικά εξέφραζαν, γνώρισαν την τεχνική της γραφής
αυτών των έργων, πράγματα που δεν μπορούσαν να τα δουν, όταν
διδάσκονταν μόνο κάποιες σελίδες από ένα έργο αρχαίου Έλληνα
συγγραφέα στο πρωτότυπο (δηλ. στην αρχαία ελληνική
γλωσσική μορφή) και ξόδευαν το χρόνο σε γραμματική και
συντακτική αναγνώριση των τύπων, για να μεταφράζουν
τελικά 4-5 γραμμές σε μια διδακτική ώρα.
Αυτή η άνοιξη
κράτησε λίγο. Σιγά, σιγά, από πόρτες και παράθυρα,
ξαναγύριζε η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο
Γυμνάσιο, άλλοτε ως προσπάθεια «Γνωριμίας με τις
παλιότερες μορφές της γλώσσας μας» (έτσι λεγόταν το
μάθημα), άλλοτε ως ανώδυνη διδασκαλία παράλληλη με τις
μεταφράσεις αρχαίων ελληνικών κειμένων. Και κανείς από
εκείνους που πάλεψαν παλιά για την καθιέρωση της
διδασκαλίας των μεταφράσεων δεν αντέδρασε, για λόγους
πολλούς ευνόητους και μη….Και όσοι όρισαν με Αναλυτικά
Προγράμματα το τι πρέπει να διδάσκεται και όσοι έγραψαν τα
βιβλία δεν περιόρισαν την ύλη στα απολύτως αναγκαία, αλλά
προχώρησαν σε τέτοιες λεπτομέρειες, με αποτέλεσμα πάλι να
μη χαίρονται οι μαθητές το μάθημα, να ρωτούν, και
δικαιολογημένα: αυτά (π.χ. τόνοι και πνεύματα, είδη
συμφώνων κ.λπ.) τι μου χρειάζονται; για να ξαναγυρίσω
στην απορία σου.
Εδώ, Νίκο, κλείνω την
αναφορά μου στην ιστορία του θέματος, ενός σημαντικού
θέματος της εκπαίδευσης μας, για το οποίο μπορείς να
διαβάσεις περισσότερα όταν μεγαλώσεις, και να καταλάβεις
τότε και να εκτιμήσεις τις δυο διαφορετικές απόψεις σχετικά
με τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών (να διδάσκονται δηλ.
τα αρχαία κείμενα στο πρωτότυπο ή από μετάφραση) καθώς
και τα επιχειρήματα που η κάθε πλευρά προβάλλει, για να
υποστηρίξει τη θέση της. Όμως τώρα η διδασκαλία των Αρχαίων
Ελληνικών είναι μια πραγματικότητα και, αφού δεν μπορείς να
την αλλάξεις, προσαρμόζεσαι και θα βρούμε τρόπο να την
αντιμετωπίσουμε όσο γίνεται πιο ανώδυνα.
Με αγάπη,
η νουνά Δώρα
|
