"Η Σιάτιστα είναι η πόλη της Μακεδονίας που συνέβαλε σημαντικά με ποικίλη προσφορά ανδρών και χρημάτων, για να πάρει τη μεγάλη απόφασή του ο Παύλος Μελάς να αφήσει την ήρεμη οικογενειακή ζωή και να δοθεί ολοκληρωτικά στο σκληρό αγώνα του Μακεδονομάχου." Αυτά γράφει ο αείμνηστος ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς για τη Σιάτιστα.
   Η Σιάτιστα είχε ενεργό δράση στο Μακεδονικό Αγώνα. Συμμετείχε από  το 1903 στον εξοπλισμό   ομάδας ένοπλης δράσης  που είχε δημιουργήσει ο Ίων Δραγούμης.
   Στις 22 Ιουλίου 1904 ο Παύλος Μελάς επισκέφθηκε μυστικά τη Σιάτιστα, ως ζωέμπορος με το γιατρό της Κοζάνης Μεταξά ,παρέμεινε στην πόλη  μια μέρα,  και ίδρυσε το Συμβούλιο της Άμυνας.
   Όταν στις αρχές του Σεπτεμβρίου 1904 εμφανίσθηκε στην περιοχή ο Παύλος Μελάς, ως αρχηγός πλέον αντάρτικου σώματος με το ψευδώνυμο  Μίκης Ζέζας, η Εθνική Επιτροπή Σιάτιστας ενίσχυσε το Σώμα του με Σιατιστινούς πλήρως εξοπλισμένους.

   Ακολουθούν   τέσσερις επιστολές του Παύλου Μελά στη γυναίκα του Ναταλία- δημοσιεύονται στο βιβλίο της Ναταλίας Μελά, «Παύλος Μελάς»- που  αναφέρονται στη Σιάτιστα .
1η «Κριτσοτάδες, Κυριακή, 7 Μαρτίου 1904.
...Το σώμα μας αυξάνεται κατά δυο λαμπρούς Μακεδόνας της Σιάτιστας. (Πρόκειται για τον Γεώργιο Λιουλιάκην και Ανδρέα Καλαμπούκαν). Είναι πρώτης τάξεως άνθρωποι  επί 14 έτη πολεμήσαντες  τους Τούρκους εις την Μακεδονίαν»....
2η «Τετάρτη, 10 Μαρτίου 1904. Έξω του Παλαιοκάστρου (προς Ν. της Σιατίστης):
Αγαπητή Νάτα. Σήμερα βλέπεις είμεθα κατηυλισμένοι, αρκετά πλησίον της Σιατίστης.....».
3η «Παλαιόκαστρον, Πέμπτη, 11 Μαρτίου 1904.
  .....Μέχρι της Σιατίστης εχρειάσθημεν 2 ώρας και 10΄ταχείας πορείας επί ελεεινοτάτου δρόμου με φοβερόν καλντιρίμι. Εις την Σιάτισταν διερχόμεθα υπό τον τουρκικόν στρατώνα. Έχει φως αλλά ουδείς κινείται, αν και φωτιζόμεθα λαμπρά από την νύκτα. Από την Σιάτισταν εγκαταλείπομεν το καλντιρίμι και εξακολουθούμε τον δρόμον μας ανά τα φοβερά πετρώδη όρη ανεβοκατεβαίνοντας 6 τοιαύτα, σκοντάπτοντες και στραγγουλίζοντες τα πόδια μας ανά πάσαν στιγμήν».....

4η «Κοζάνη, Πέμπτη 22 Ιουλίου 1904.
  Σήμερα είμαι ακόμη πλέον ευτυχής.Ναι, δεν θα χαθεί αυτό το έθνος. Έχει τόσους και τόσους καλούς πατριώτας, ώστε  είναι αδύνατον να μην επικρατήσει, όταν τεθούν εις κίνησιν και χρησιμοποιηθούν δεόντων αι δυνάμεις του.
 Το πρωί εις τας 4, ενώ η Κοζάνη εκοιμάτο ακόμη, εξήλθον της φυλακής μου με τον υπηρέτην της Μητροπόλεως, ο οποίος με ωδήγησεν έξω της πόλεως, όπου μετ’ ολίγον ήλθον εφ’ αμάξης ο Μεταξάς με τον γαμβρόν του (φαρμακοποιόν εν Σιατίστη) και την κόρην του. ....
.......... Εβάλαμεν 3 ώρας και 1/4 διά να φθάσωμεν εις Σιάτισταν..............
 Αφού  ανήλθομεν επιτέλους επί του υψηλοτάτου λόφου, όπου είναι κτισμέναι αι δυο συνοικίαι της Σιατίστης, είδα τους φοβερούς πετρώδεις λόφους, όπου τόσον εταλαιπωρήθημεν τότε  ( αναφέρεται στην πρώτη επίσκεψη στις 11 Μαρτίου 1904). Διασχίζομεν την κάτω συνοικίαν, Γεράνειαν. Μας κοιτάζουν με περιέργειαν όλοι οι κάτοικοι, όλοι  Έλληνες με ωραία αναστήματα και περήφανον όψιν. Μετά την Γεράνειαν διακόπτεται η πόλις επί 200 μέτρα και αρχίζει ο επάνω μαχαλάς. Εις την είσοδόν του είναι το Γυμνάσιον, ωραίον και μεγάλον κτίριον το οποίον εδώρησεν εις την πατρίδα του ένας Σιατιστεύς. (Είναι ο μέγας ευεργέτης της Σιατίστης Ιωάννης Τραμπαντζής). Αμέσως μετά το Γυμνάσιον είναι το μητροπολιτικόν  οίκημα και απέναντι αυτού και παρέκει  το παρθεναγωγείον.
 Επήγαμεν αμέσως εις του συμπεθέρου του Μεταξά το σπίτι, καλλίστου και ευγενεστάτου γέροντος     ( πρόκειται για τον Ι. Γκίμπα)............
Μετά το πρόγευμα επήγαμεν και οι δύο αμέσως εις μίαν απομακρυσμένην συνοικίαν  ( εις την οικίαν του Φ. Ζυγούρη ), όπου μας ανέμενε το συμβούλιον της Αμύνης, 6 τον αριθμόν, 3 ιατροί, 3 καθηγηταί. Δεν περιγράφεται η συγκίνησις των ανθρώπων όταν με είδαν......
  Μου υποσχέθησαν εντός 5 ημερών 10 παιδιά με ντουλαμάδες και όπλα.....
...... Εις τας 5 μ.μ. ο Μεταξάς, εγώ , ο διευθυντής  της αστικής σχολής (εδώ πρόκειται για τον Σιατιστέα Ιωάννην Αποστόλου, ο οποίος έγραψε την Ιστορίαν της Σιατίστης) και η γυναίκα του εφύγαμεν πάλιν δια Κοζάνην. Ο ειρημένος διευθυντής καθ’ οδόν ομιλούσε διαρκώς με τον Μεταξάν δια τον πατέρα σου, που είχε γνωρίσει κατά το εκπαιδευτικόν συνέδριον την άνοιξιν. Εγώ ήμουν ζωέμπορος και δεν μου παραμιλούσε….»