Οι γνωστές ιστορικά μεταβολές του ονόματός της Σιάτιστας  από το αρχικό Καλύβια (;) σε Αρμούτ-Κιοϊ,  σε Σιατιστέων Πολιτεία,  σε Σιάτιστα συνοδεύουν και, ως ένα σημείο, χαρακτηρίζουν την οικονομική της  πορεία μέσα στο χρόνο.

Το πρώτο, λοιπόν, όνομα της πόλης μας ήταν Καλύβια, γιατί τα καλύβια ήταν το χαρακτηριστικό της. Όταν  δημιουργείται  ο  οικισμός, είναι οικισμός ποιμένων που κατοικούν σε καλύβια. Με αυτό το όνομα αναφέρεται στα αρχεία της Μονής Ζαβέρδας (Ζάμπουρντα).

Το δεύτερο τοπωνύμιο για τη Σιάτιστα είναι το τουρκικό όνομα  Armud- Köy(= Αρμούτ-Κιοϊ = Αχλαδότοπος) και το συναντούμε στα τέλη του 16ου αιώνα στα βιβλία της πρώτης τουρκικής απογραφής πληθυσμού.  Πάντως, η καθιέρωση του Armud- Köy    και η χρήση  -για όσο χρόνο  - σημαίνει πως η πόλη μας από τα μέσα του 16ου αι. είχε αλλάξει  χαρακτήρα, δεν ήταν πια χωριό ποιμένων.

Το 1745  έφερε το όνομα «Πολιτεία Σιάτιστα», όπως αναφέρεται σε επίσημο έγγραφο   του Πατριάρχη  Αχριδών Ιωσήφ.

Σε ιδιωτικά έγγραφα της ίδιας περιόδου επικρατεί το Σιάτιστα:

Σχετικά με την ετυμολογία και τη σημασία του  τοπωνυμίου Σιάτιστα  μελετητές,  έχοντας κατά νου κάτι από την ιστορία και κάποιο ιδιαίτερο γνώρισμα του τόπου μας, διατύπωσαν  πολλές και διαφορετικές απόψεις.   

Έτσι   π.χ.   κάποιοι συνδέοντας  το  με τους πρώτους οικιστές, βλάχους ποιμένες,  το συσχετίζουν με το λατινικό sitis =δίψα, άρα Σιάτιστα σημαίνει, κατά την άποψή τους, πόλη με έλλειψη νερού (μάλλον απίθανο  για την  εποχή του  α΄ οικισμού).

Άλλοι πάλι, συνδέοντάς το με την ιστορία μας στα χρόνια της  Τουρκοκρατίας, τη  φυσικά οχυρή θέση της πόλης, την  απουσία  Τούρκων από αυτήν  καθώς και την απόκρουση όλων των επιδρομέων, το συσχετίζουν  με την τουρκική  λέξη set (=οχυρό).

Άλλος μελετητής,  συνδέοντάς το με την εγκατάσταση Σιατιστινών    στις  πόλεις της  Κεντρικής  Ευρώπης  17^ο  και 18^ο  αι. και την οικονομική τους άνθηση,   το συσχετίζει με τις γερμανικές λέξεις   Schatz (=θησαυρός ) και   (Stadt=πόλη ),  που μαζί  προφερόμενες αποδίδουν  την προφορά  του τοπωνυμίου  από μας και νοηματικά θυμίζουν το προσωνύμιό της πόλης μας: φλουροχώρι. 

Και άλλος νεότερος  θεωρεί ότι προέρχεται από τη λατινική λέξη satis  (επιρρ. και επίθ.) και δηλώνει τόπο με άφθονα, αρκετά αγαθά αλλά και τόπο που παρέχει εγγύηση για την ασφάλεια των κατοίκων κατά την τουρκοκρατία.

Πάντως,  για μας τους Σιατιστινούς , ανεξάρτητα από θεωρίες και απόψεις και από το πόσο και ποια ευσταθεί   επιστημονικά,   η πόλη μας με την ονομασία της σημαίνει και είναι:  η αδούλωτη Σιάτιστα, το πάλαι  ποτέ  φλουροχώρι, η «όμορφη και παράξενη πατρίδα», κατά τη ρήση του ποιητή.

Σχετικά Θέματα

Φ. Ζυγούρη : Ονομασία Σιατίστης

Ν. Ψημμένου: Το τοπωνύμιο «Σιάτιστα»

Γ. Φίλιου: Το τοπωνύμιο «Σιάτιστα»

Κάντε κλικ στον τίτλο του κάθε θέματος για να διαβάσετε το περιεχόμενό του.