Σήμερα στο Δήμο Σιάτιστας η καλλιέργεια του αμπελιού φτάνει  τις 3000 χιλιάδες στρέμματα, σύμφωνα με την τελευταία ανάρτηση του αμπελουργικού Μητρώου. Ο αριθμός των ιδιοκτητών αμπελιών φτάνει στους 500 στο Δημοτικό Διαμέρισμα Σιάτιστας και περίπου από τριάντα εκμεταλλεύσεις στα Δημοτικά Διαμερίσματα Μικροκάστρου και Παλαιοκάστρου. Υπάρχουν μικρές εκμεταλλεύσεις ενός και δύο στρεμμάτων, αλλά και αρκετοί μεγάλοι αμπελώνες. Πριν από 3- 4 χρόνια, η διαδρομή από το όριο του Δήμου με την Ξηρολίμνη μέχρι την περιοχή της Μπάρας έδειχνε μια αρκετά απογοητευτική εικόνα με αμπέλια εγκαταλειμμένα στην τύχη τους. Η πορεία της εγκατάλειψης είχε αρχίσει δεκαετίες πριν, όταν ο αγροτικός πληθυσμός στράφηκε στη επάγγελμα της γουνοποιίας.Μεγάλες αμπελουργικές εκτάσεις εγκαταλείφθηκαν και ο συμπαγής αμπελώνας που υπήρχε σε περιοχές όπως το Δερβένι και οι Σαμαρές, είναι διάσπαρτος από χέρσα τεμάχια ή σιτοκαλλιέργειες. Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια κάτι φαίνεται να αλλάζει στον αμπελώνα της Σιάτιστας. Από την άνοιξη μέχρι το καλοκαίρι τα τελευταία τρία χρόνια όλο και περισσότεροι θυμούνται ένα εγκαταλειμμένο αμπέλι και προσπαθούν με κλαδέματα και σκαλίσματα να το αναστήσουν. Βλέπουμε σιγά σιγά το Δερβένι και τις υπόλοιπες περιοχές να πρασινίζουν και να ζωντανεύουν αμπέλια παλιά και συχνά νέοι αμπελώνες εγκαθίστανται σε χέρσα χωράφια, εκεί που από δεκατίες είχαν εκριζωθεί αμπέλια.
Η σύσταση του Συλλόγου Αμπελουργών, η δυνατότητα ένταξης σε προγράμματα βιολογικής αμπελουργίας νέων αγροτών και δημιουργία οινοποιίων, η αγάπη για την παράδοση του τόπου αλλά και ο προβληματισμός για ανεύρεση τομέων απασχόλησης ήταν κίνητρα για την στροφή στην αμπελουργία.
Υπάρχουν πάντα δυσκολίες σε ένα νέο ξεκίνημα και ερωτημάτα. Θα κάνουμε φυτεύσεις με επιτρεπόμενες  ποικιλίες που έχουν σήμερα ζήτηση στην αγορά ή θα συνεχίσουμε με το ξινόμαυρο και το μοσχομαύρο, που είναι η κύρια ποικιλία παραγωγής του ηλιαστού. Θα πετύχουμε μαζική παραγωγή κρατώντας την παραδοσιακή ποιότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τόσο για το ηλιαστό όσο και για τον Τοπικό Σιατιστινό οίνο; Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν όσους θέλουν να αξιοποιήσουν τα αμπέλια τους και την παράδοση και οι απογοητεύσεις δεν είναι σπάνιες, όπως τη φετινή χρονιά με τις ζημιές από τους παγετούς και την κακοκαιρία. Η φετινή  καλλιεργητική χρονιά ξεκίνησε με δυσκολίες, και για όσους οι αγροτικές εργασίες δεν είναι η κύρια ασχολία οι καλλιεργητικές εργασίες για το καθάρισμα, ράντισμα κ.λπ. του αμπελιού δεν έγιναν με την απαιτούμενη επιμέλεια. Μετά τα πρώτα ραντίσματα για τον περονόσπορο οι βροχές συνεχίστηκαν και τα ραντίσματα έπρεπε να συνεχιστούν και αυτά. Παράλληλα το χαλάζι έκανε μεγάλες ζημιές στην περιοχή Σαμαρές και πολλοί αμπελουργοί απογοητευμένοι σταμάτησαν κάθε είδους φροντίδα και προσπάθεια για να σώσουν την παραγωγή τους.
Έτσι φτάσαμε το Σεπτέμβρη να βλέπουμε στο Δερβένι αμπέλια με καλή παραγωγή και πράσινο φύλλωμα, σ' αυτά τα αμπέλια είχαν γίνει όλοι οι προληπτικοί ψεκασμοί και το απαραίτητο καθάρισμα, αμπέλια που ψεκάστηκαν αφού ο παραγωγός είχε παρατηρήσει την προσβολή και διατηρούσαν εν μέρει υγιές φύλλωμα και αμπέλια που είχαν χάσει όλο το φύλλωμα τους με όλες τις αρνητικές συνέπειες για την ωρίμανση του ξύλου .
Αυτή η κατάσταση σε προκαλεί να κάνεις συγκρίσεις, όταν κανείς βλέπει ένα αμπέλι με πλούσια παραγωγή και δίπλα ένα μέσα στα αγριόχορτα χωρίς φύλλα και σταφύλια η σύγκριση είναι αναπόφευκτη.
 Εντύπωση κάνει το ξαναζωντάνεμα με φροντίδα και μεράκι αμπελιών που φυτεύτηκαν από το 1935 στο Δερβένι, μέσα στο χαλίκι ,και στον ήλιο που διαμορφώνουν το μικροκλίμα της περιοχής .Η θέα του Μπούρινου και η ομορφιά του χώρου θα μπορουσαν να κάνουν αυτή την περιοχή και έναν ιδιαίτερο χώρο αναψυχής .
Μαζί με τα παραδοσιακά εργαλεία που έφεραν τα μέλη του ΚΑΠΗ, υπάρχει μια σειρά φωτογραφιών που όλες αφορούν τη φετινή χρονιά. Στα αμπέλια που δεν είναι σε καλή κατάσταση δεν αναφέρονται τα ονόματα των ιδιοκτητών και όπου αναφέρονται ονόματα είναι για να προσανατολιστεί ο γνώστης της περιοχής για τους χώρους που αναφέρονται. Φυσικά υπάρχουν πολλοί και καλοί αμπελώνες που δεν έχουν φωτογραφηθεί.
Με την επίσκεψη στο αμπελώνα επισήμαινονται και άλλα προβλήματα, όπως βόσκηση αιγοπροβάτων σε περιοχές που υπάρχουν αμπέλια, ακόμη και ζημιές από σκυλιά έχουν αναφερθεί. Οι απομονωμένοι κυρίως αμπελώνες γίνονται στόχος για τα πουλιά , καθώς, όπου υπάρχουν πολλά αμπέλια μαζί, η ζημιά είναι μικρότερη για το κάθε αμπέλι .Μαζί με τα όποια μέτρα προστασίας για τα παραπάνω προβλήματα σημαντική είναι και η δημιουργία ενός συμπαγούς αμπελώνα στις αμπελουργικές περιοχές, όπως κατά παράδοση υπήρχε.
Ελπίζουμε με μια ανάλογη και ευρύτερη φωτογράφιση την επόμενη χρονιά , στη 2η Γιορτή Αμπελιού να προχωρήσουμε και στη βράβευση των καλύτερων αμπελιών της περιοχής.
( Γιατί όχι και στη  βράβευση των καλύτερων κρασιών. )
Για την αξιοποίση της αμπελουργίας δεν φτάνουν μόνο τα προγράμματα και οι γνώσεις. Χρειάζεται σεβασμός στην παράδοση, καθώς προχωράμε στις μεταποιητικές δραστηριότητες της οινοποίησης,  γιατί η παράδοση έδωσε και δίνει μοναδικά προϊόντα, χρειάζεται  διατήρηση των παραδοσιακών ποικιλιών και κυρίως μεράκι γιατί η αμπελουργία είναι επάγγελμα αλλά και τέχνη. Το κρασί δεν είναι απαραίτητο για επιβίωση αλλά κάνει όμορφη τη ζωή και γι ' αυτό το Σιατιστινό κρασί πρέπει να ξεχωρίζει ανάμεσα στα τόσα που κατακλύζουν την αγορά και να διατηρήσει τα χαρακτηριστικά του. Είναι  κομμάτι της παράδοσης, έφερε πλούτο κάποτε στη Σιάτιστα αλλά και συνδέθηκε στον τόπο αυτό με κάθε όμορφη στιγμή της ζωής. Και όπως είπε ένας κύριος μέλος του ΚΑΠΗ: " χωρις αγάπη και κρασί η ζωή δεν  έχει χάρη".

επιστροφή.