ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ

Μια από τις πρώτες - χρονολογικά - εργασίες μαθητών και καθηγητών του Γενικού Λυκείου Σιάτιστας (όταν ακόμα λειτουργούσε ως Τραμπάντζειο Γυμνάσιο) είναι η δημιουργία της Παλαιοντολογικής Συλλογής του σχολείου.

Η Συλλογή αυτή αποτελείται από οστά θηλαστικών της πλειστόκαινης υποπεριόδου του Καινοζωικού αιώνα, και από όστρακα ελασματοβραγχίων και γαστεροπόδων.

Το ξεκίνημα αυτής της Συλλογής τοποθετείται στις αρχές του 20^ου αιώνα με αφορμή απολιθωμένο χαυλιόδοντα, ο οποίος βρέθηκε στην κοιλάδα του Αλιάκμονα -στον οικισμό Πολύλακκο- το 1902 από τον Ν. Διαμαντόπουλο. Το εύρημα αυτό προσδιορίστηκε επιστημονικά από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Θ. Σκούφο.

Το 1906 ο καθηγητής του Τραμπαντζείου Γυμνασίου Αναστάσιος Δάνας οργανώνει την "Παλαιοντολογική Συλλογή Σιατίστης" και την εκθέτει σε αίθουσα του Γυμνασίου. Τα επόμενα 15 χρόνια ο Αναστάσιος Δάνας με τους μαθητές του Σχολείου και τις υποδείξεις των καθηγητών του Παν/μίου Αθηνών Θ. Σκούφου και Κ. Κτενά συγκεντρώνει νέα ευρήματα και πλουτίζει τη Συλλογή.

Στη συνέχεια, μέχρι τον πόλεμο του ’40, το έργο της διαφύλαξης και συμπλήρωσης της Συλλογής αναλαμβάνουν οι Φυσικοί του Σχολείου Ναούμ Λιάκος και Κων/νος Δάνας.

Η Κατοχή σημάδεψε τη Συλλογή. Οι κατακτητές κατέστρεψαν τα σημαντικότερα κομμάτια της. Μετά την απελευθέρωση οι καθηγητές του Σχολείου προσπάθησαν να ξαναοργανώσουν την Συλλογή.

Με την οικονομική αρωγή Σιατιστινών και τη φροντίδα της εκπαιδευτικής κοινότητας του Τραμπαντζείου σχολείου το 1982 γίνεται αξιολόγηση και νέα τοποθέτηση/έκθεση των ευρημάτων από επιστημονική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον καθηγητή Γεωλογίας-Παλαιοντολογίας Ι. Μελέντη. Τότε διαμορφώθηκε από τη σχολική κοινότητα και με επιστημονική φροντίδα του καθηγητή Μελέντη ενημερωτικό έντυπο και δημιουργήθηκε βιντεοκασέτα-οδηγός επισκεπτών της Συλλογής. 

Στη συνέχεια, σύμφωνα με την ΣΤ΄13/22/12/93 απόφαση των Υπουργών Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Εσωτερικών, η Συλλογή υποχρεωτικά έφυγε από τη φροντίδα του Τραμπαντζείου και πέρασε στη δικαιοδοσία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του Δήμου Σιάτιστας. 

Στις 18/8/2011 έγιναν τα εγκαίνια της επανέκθεσης της Συλλογής σε αίθουσα του Τραμπαντζείου Γυμνασίου, εκεί όπου για πρώτη φορά, πριν … από έναν αιώνα, είχαν πρωτοτοποθετηθεί τα παλαιοντολογικά ευρήματα από τον Αναστάσιο Δάνα.

Η Συλλογή ξεκίνησε μια καινούργια περίοδο στην Ιστορία της με τη φροντίδα επιστημονικής ομάδας της κ. Τσουκαλά Ευαγγελίας, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Α.Π.Θ., Γεωλόγου - Βιολόγου, Δρ. Παλαιοντολογίας.

Η νέα περίοδος σημαδεύτηκε και από επιστημονική ανακάλυψη: μέσα στα κουτιά με θραύσματα των οστών της κατεστραμμένης στην Κατοχή από τους κατακτητές Συλλογής εντοπίστηκε και προσδιορίστηκε ένας γομφίος Στεγόδοντα, ενός εξαφανισμένου είδους που έμοιαζε με ελέφαντα.

Η συλλογή χαρακτηρίζεται ιστορική, γιατί έχει ζωή πάνω από 50 χρόνια αλλά και γιατί αυτοί που την δημιούργησαν έγραψαν ιστορία καθώς, παράλληλα με το εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο τους, μετείχαν με κίνδυνο προσωπικό στην προετοιμασία αλλά και στον ίδιο το Μακεδονικό Αγώνα, (Δάνας, Χατζόπουλος, Διαμαντόπουλος, Χατζηκυριακού!).

Αικατερίνη Ζωγράφου