Γράμμα 6ο           Ασκήσεις αντικατάστασης

 

       

 

Αγαπητέ Νίκο,

 

Τώρα νομίζω ότι είσαι έτοιμος να κάνουμε κάποιες ασκήσεις αντικατάστασης.

Πρώτα ας ανοίξουμε τη Γραμματική στην παράγραφο 277, όπου βλέπουμε  πώς κλίνεται το ρήμα λύω. Υποθέτω  ότι ξέρεις καλά να το κλίνεις   και θα το χρησιμοποιήσεις,  για να αντικαταστήσουμε το ρηματικό τύπο ακούετε.

Θέλω να προσέξεις:

  •         Την πληροφορία που μας δίνει για το ρήμα λύω  η Γραμματική από την αρχή σε παρένθεση (λύω θ. λῡ- και λῠ-).   Οι συντομογραφίες κάτι σου λένε και πρέπει να το βρεις μόνος σου, ξέρεις πού. Είναι απαραίτητη η πληροφορία, γιατί θα μας βοηθήσει στον τονισμό της λέξης. Θα μου  πεις  τι λένε οι συντομογραφίες και θα σου πω πού θα χρησιμοποιήσουμε την πληροφορία.

  •         Ότι στην κλίση η Γραμματική μας ξεχωρίζει  με παύλα απλά το θέμα από την κατάληξη, στην οποία είναι συγχωνευμένο και το θεματικό φωνήεν  (ο,ε για  τον ενεστώτα και παρατατικό στην οριστική, ω και η  στην υποτακτική όλων των χρόνων κ.λπ. βλέπε § 282) .

Ας υποθέσουμε ότι σου ζητάνε να αντικαταστήσεις το ρηματικό  τύπο ακούετε σε όλους τους χρόνους της Οριστικής.

Απαραίτητες ενέργειες δικές σου για λίγο καιρό,  μέχρι  να παίζεις στα δάχτυλα τη Γραμματική:

Σε μια κόλλα χαρτί  σε οριζόντιο  προσανατολισμό (όπως λέει ο Υπολογιστής σου στη  διαμόρφωση σελίδας)  κάνεις πίνακα  με  στήλες.     Στη δεύτερη  από τα αριστερά  στήλη  του πίνακα γράφεις τους χρόνους : Ενεστώτας,  Παρατατικός κ.λπ. και  στην πρώτη οριζόντια    γραμμή τις εγκλίσεις (Οριστική , Υποτακτική κ.λπ.).  Σου στέλνω  αυτό το Υπόδειγμα.

Με το  Υπόδειγμα  αυτό ας δουλέψουμε για την αντικατάσταση:

  •          Πάνω πάνω γράφεις το ρηματικό τύπο που πρόκειται να αντικαταστήσεις (εδώ το ακούετε) και τον αναγνωρίζεις γραπτώς: πρόσωπο,  αριθμό, χρόνο, έγκλιση.

  •            Αριστερά  από τη  στήλη  των χρόνων  γράφεις,  σε στήλη πάλι, τους χρόνους του ρήματος  που τύπο του  θα αντικαταστήσεις , (εδώ  τους χρόνους του ακούω). Τους παίρνεις από το Λεξικό ή τη Γραμματική, όπως είπαμε .  

  •          Τοποθετείς  (δηλ. γράφεις), στη θέση του, δηλ. δεξιά από τη  στήλη των χρόνων δίπλα στο χρόνο  του και  φυσικά στη στήλη της  έγκλισής    του (εδώ στον ενεστώτα και την οριστική) το ρηματικό  τύπο που θα αντικαταστήσεις. Αν  ο τύπος ήταν ακούσωμεν (αόριστος Υποτακτικής),   θα είχε άλλη θέση στο Υπόδειγμα, το καταλαβαίνεις.

  •          Αρχίζεις την αντικατάσταση από τον ενεστώτα  (στο παράδειγμά μας φυσικά από τον παρατατικό, αφού ο τύπος που θα αντικαταστήσεις είναι τύπος του ενεστώτα και τον έγραψες  κιόλας από την αρχή).   Για  να είσαι  βέβαιος ότι θα δώσεις το σωστό τύπο για κάθε χρόνο,  κλίνεις προφορικά το ρήμα στο χρόνο και την έγκλιση  που πρέπει ,  σταματάς  στο πρόσωπο του τύπου που αντικαθιστάς (εδώ   στο δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο),  και  γράφεις  αυτόν το  ρηματικό  τύπο  δίπλα στο χρόνο (εδώ στον παρατατικό)

  •          Επαναλαμβάνεις την ίδια κίνηση / πορεία   και για τους άλλους χρόνους. Έτσι, επαναλαμβάνω, είσαι βέβαιος ότι δεν έκανες λάθος   στην αντικατάσταση, ούτε σε χρόνο, ούτε σε πρόσωπο και αριθμό.

Την ίδια τακτική θα ακολουθήσεις  και αν έχεις να κάνεις εγκλιτική αντικατάσταση.

Αν δυσκολεύεσαι  στην κλίση του ρήματος, δεν ξέρεις   π.χ. πώς  σχηματίζεται το απαρέμφατο ή η μετοχή, ή  η προστακτική,   φέρνεις στο μυαλό σου το λύω που το ξέρεις , το κλίνεις και  ανάλογα αυτό σε οδηγεί.

Ο τρόπος αυτός σε διευκολύνει και σε υποχρεώνει να μαθαίνεις παράλληλα  και τους χρόνους και την κλίση τους. Όταν τον  συνηθίσεις, δε θα χρειάζεσαι το Υπόδειγμα.   Θα πρέπει  όμως  πάντοτε, με υπόδειγμα ή χωρίς αυτό, να γράφεις τους χρόνους του ρήματος, που τύπο του  θα αντικαταστήσεις, για να  τους βλέπεις και στην ορθογραφία τους  και να μην έχεις αμφιβολία. Έτσι θα δουλεύεις γρήγορα και υπεύθυνα.

Θα πρέπει να σου πω επίσης ότι δεν είναι ανάγκη κάθε  φορά να  κατασκευάζεις ένα Υπόδειγμα. Γράφε  σ’ αυτό που σου στέλνω με μολύβι  και μόλις μεταφέρεις την εργασία σου   στο τετράδιο σβήσε την από το  Υπόδειγμα και τέλειωσες, το έχεις πάλι έτοιμο για την επόμενη φορά.  Φυσικά, αν χρησιμοποιείς Υπολογιστή,  η όλη διαδικασία είναι ευκολότερη και η επικοινωνία μας σε μια δύσκολη περίπτωση πιο εύκολη.

 

Πάντα  όμως γράφοντας, Νίκο, θα προσέχεις την ορθογραφία γενικά, ειδικά  τον τονισμό και τα πνεύματα.

  Και τώρα για άσκηση στην ορθογραφία   συμπλήρωσε τόνους και πνεύματα που εγώ δεν έβαλα στο  συμπληρωμένο Υπόδειγμα , γιατί ο Υπολογιστής μου δεν έχει την αναγκαία γραμματοσειρά.

Και στείλε μου συμπληρωμένο ένα Υποδειγμα με αντικατάσταση  που σου ζήτησε ο δάσκαλος  ή η δασκάλα στο σχολείο σου.

                                                                 Καλές δουλειές, Νίκο,

             η νουνά Δώρα

           

 

 

 

  

επιστροφή