|
||||
Όλοι οι εκπαιδευτικοί γνωρίσαμε το θεσμό των Μαθητικών Κοινοτήτων, είτε αυτός ήταν επίσημα νομοθετημένος, με καθορισμένα ακριβώς τα πλαίσια και το περιεχόμενό του, είτε λειτουργούσε άτυπα, με την προσπάθεια εκπαιδευτικών, που ήξεραν να αξιοποιούν τις δυνατότητες της τάξης τους και πίστευαν κι εμπιστεύονταν τους μαθητές τους. Είναι ένας θεσμός σημαντικός για τη ζωή του σχολείου, ιδιαίτερα στον τομέα που αυτό έρχεται σε επαφή με την ευρύτερη κοινωνία και είναι πολύ σημαντικός και για το νέο άνθρωπο, γιατί του δίνει την ευκαιρία και τη δυνατότητα να εκδηλωθεί ελεύθερα και σε άλλους τομείς πέρα από εκείνον της διδασκαλίας και της μάθησης, να δείξει τις δυνατότητές του και συλλογικά να δράσει και να αλλάξει ακόμα και τη ζωή του σχολείου του. Είναι όμως και πολύ εύκολο, αν δεν υπάρχουν, και δε διαμορφωθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ο θεσμός αυτός να μη λειτουργήσει σωστά, να μην αποδώσει, και να περάσει στις συνειδήσεις πολλών πως υπάρχει μόνο και μόνο για να ζητούν οι μαθητές μέσω αυτού την πραγματοποίηση των εκδρομών, και κάποιες φορές να γίνονται τα μαθητικά συμβούλια με τις απαιτήσεις τους μικροί τύραννοι της Σχολικής Κοινότητας. Προσωπικά πιστεύω στο θεσμό των Μ.Κ. Είχα την τύχη να ζήσω πολλές ωραίες στιγμές και είδα νέα παιδιά να εκφράζονται με πολλούς τρόπους, να δραστηριοποιούνται, να αναλαμβάνουν ευθύνες και να συμπεριφέρονται, μέσα στα πλαίσια των μαθητικών κοινοτήτων, όπως ώριμοι και συνετοί πολίτες. Και γνώρισα εκεί καλύτερα τις προσωπικότητές τους κι έμαθα να τα εκτιμώ όλα τα παιδιά και να πιστεύω πως όλα, καλοί και κακοί μαθητές, μπορούν να κάνουν κάτι σημαντικό, αρκεί να τους δοθεί η ευκαιρία και η δυνατότητα. Από τα πολλά περιστατικά που έζησα ξεχωρίζω και θα σας αφηγηθώ κάποια, γιατί δεν είναι συνηθισμένα αλλά και γιατί δικαιώνουν την ύπαρξη των Μ. Κ. Συγκεκριμένα: Σε Γυμνάσιο που υπηρετούσα είχε δημιουργηθεί ένα σοβαρό και ασυνήθιστο πρόβλημα: Βρέθηκαν σχισμένα - σκασμένα και τα τέσσερα λάστιχα του αυτοκινήτου ενός συναδέλφου. Μικροζημιές πάντα γίνονταν. Ήταν τα μηνύματα που μας άφηναν οι δυσαρεστημένοι…..μα τούτο ήταν πολύ. Δεν ήταν δύσκολο βέβαια να φανταστούμε ότι κι αυτό ήταν δουλειά μαθητών και ίσως και ποιων, γιατί ξέραμε τις σχέσεις όλων μας με τα παιδιά. Ο καθηγητής ο υπεύθυνος των Μ.Κ. μίλησε με το δεκαπενταμελές συμβούλιο. Δε ζήτησε να φανερώσουν το δράστη, μόνο σχολίασε την πράξη, ως πράξη κύρια ηθική. Τους προβλημάτισε, τους ευαισθητοποίησε, τους έδειξε τα όρια της ευθύνης όλων μας και η συνάντηση έληξε εκεί. Το πρόβλημα συζητήθηκε στις μαθητικές κοινότητες (κατά τάξεις). Ύστερα από λίγο, ίσως και την επόμενη μέρα, το Συμβούλιο ενός τμήματος παρουσιάστηκε στο γραφείο του Διευθυντή του Σχολείου και ανακοίνωσε ότι ξέρει το δράστη, ότι το Συμβούλιο και όλη η Τάξη δεν εγκρίνουν την πράξη του, ότι η ίδια η Τάξη τού επέβαλε την τιμωρία που θεώρησε σωστή και ζητούσε από τους καθηγητές να την αποδεχτούμε και να μη προχωρήσουμε σε μια άλλη ποινή, που μπορούσε να έχει περισσότερες επιπτώσεις για τη ζωή του μαθητή. Η Τάξη βρήκε μια συνετή λύση: ζήτησε από το μαθητή «να φύγει οικειοθελώς» με μετεγγραφή από το σχολείο. Με το αιτιολογικό πως τέτοιες πράξεις δεν μπορεί να εκφράζουν το μαθητή, πως δεν τον αποδέχονταν πια ως συμμαθητή τους , του ζήτησαν, για το χρόνο εκείνο τουλάχιστο, να επιβάλει ο ίδιος ή να αποδεχτεί για τον εαυτό του μια τιμωρία, που την έβλεπαν και μικρή. Έτσι και έγινε. Ο Σύλλογος των Διδασκόντων ουσιαστικά επικύρωσε την απόφαση της Μαθητικής Κοινότητας, άλλωστε τέτοια ποινή θα συζητούσε κι εκείνος. Ο μαθητής πήρε μετεγγραφή για άλλο σχολείο, με κάποια «μείωση» της διαγωγής του. Το μαθητικό δικαστήριο λειτούργησε χωρίς την παρουσία καθηγητή, άψογα με λόγους και αντίλογους και τις σχετικές ψηφοφορίες. Θυμάμαι σαν τώρα και την τάξη και τη μαθήτρια που ήταν Πρόεδρος του μαθητικού Συμβουλίου. Κόρη νομικού, διαβασμένη πολύ και από τότε ευαίσθητη σε κοινωνικά και νομικά θέματα, επιβαλλόταν στην τάξη της με τις γνώσεις της, το ήθος , την αυστηρότητα στην κρίση της, τη συνέπεια και τη σοβαρότητά της. Θυμάμαι την εργασία της για το ρήτορα Δημοσθένη, τις αναλύσεις της σε λογοτεχνικά κείμενα. Και οι συμμαθητές της, με τη σειρά τους, την αναγνώριζαν και την τιμούσαν με την ψήφο τους. Σήμερα η Αθηνά είναι πετυχημένη νομικός με σπουδές μεταπτυχιακές στο εξωτερικό κι εύχομαι να έχει πάντα επιτυχίες. Στην περίπτωση του περιστατικού αυτού φαίνεται πολύ καλά και η ευαισθησία των παιδιών και η υπευθυνότητά τους, αλλά και ο ρόλος μιας «ηγετικής» προσωπικότητας μέσα στην τάξη, που μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά όλων. Στο ίδιο σχολείο είχαμε κάποτε ένα πρόβλημα με συνάδελφο αγαπητό σε όλους, μαθητές και καθηγητές, αλλά με κάποια προβλήματα ως προς με το διδακτικό του έργο. Για κάποιους λόγους, που δεν είναι της ώρας αυτής να τους αναφέρομε, δεν μπορούσε να «σταθεί», όπως λέμε, στην τάξη. Οι συνηθισμένες αταξίες, η έλλειψη σεβασμού από μέρους κάποιων παιδιών στενοχωρούσαν τον καθηγητή αλλά δυσαρεστούσαν και πολλά παιδιά ευαίσθητα, που δεν ανέχονταν τέτοια συμπεριφορά εις βάρος του δασκάλου τους, τον οποίο σέβονταν. Και η ζωή όλων γινόταν δύσκολη. Κάθε τόσο μαθητές και καθηγητής έρχονταν στο γραφείο διαμαρτυρόμενοι και αλληλοκατηγορούμενοι. Σε κάποια συνέλευση των μαθητών εκείνου του Τμήματος ζητήθηκε διακριτικά από το συνάδελφο τον υπεύθυνο για κείνη τη μαθητική αυτή κοινότητα να μην παρευρίσκεται στη συζήτηση που θα γινόταν. Όπως μάθαμε και είδαμε και στα Πρακτικά τους, μοναδικό θέμα ήταν η συμπεριφορά των μαθητών στο μάθημα του συγκεκριμένου συναδέλφου και οι αδυναμίες του συναδέλφου αυτού. Θαυμάσαμε όχι μόνο τη διακριτικότητα των μικρών μαθητών αλλά και την ευγένεια και την ωριμότητα τους. Στις «αγορεύσεις» τους παραδέχτηκαν το πρόβλημα του συναδέλφου και της τάξης, βρήκαν ελαφρυντικά στη συμπεριφορά του - ίσως και κάποια παιδιά κάτι να ήξεραν σχετικά και να πήραν πρωτοβουλία - και βρήκαν ως λύση να βοηθήσουν την κατάσταση. Η πλειοψηφία δε δεχόταν ούτε να συμπεριφέρονται αγενώς, και κάποτε βάναυσα, απέναντι σε έναν άνθρωπο που ό,τι έκανε δεν το έκανε από κακότητα αλλά από αδυναμία, ούτε να δίνεται κακή εικόνα για την Τάξη τους. Και η κατάσταση από τότε άλλαξε. Η ευαισθησία κάποιων μαθητών λειτούργησε σωστά, άγγιξε την καλοσύνη που όλοι έχουμε και χρησιμοποίησε το καλύτερο επιχείρημα: ένας άνθρωπος δεν μπορεί για κάποιους λόγους να κάνει κάτι; οφείλουμε να τον βοηθήσουμε. Αυτό είναι ανθρωπιά και κοινωνικότητα. Κάποτε άλλοτε, σε παρόμοια περίπτωση, όταν δεν εύρισκαν ελαφρυντικά στη στάση του δασκάλου τους, προχώρησαν σε καταδίκη και καταγγελία και είχαν το κουράγιο να υπερασπίζουν τη θέση τους και εμάς πραγματικά να μας «στριμώξουν» δίκαια και δικαιολογημένα. Θυμάμαι τον αγώνα τους. Ο συνάδελφος φερόταν απότομα, ίσως άδικα, πάντως προκαλούσε την αντίδραση των μαθητών. Κι εκείνοι, ύστερα από πολλές προσπάθειες άκαρπες, αποφάσισαν να αντιδράσουν υπεύθυνα και αντρίκεια. Έκαναν συνελεύσεις, έγραψαν Πρακτικά και βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον καθηγητή τους, με το Σύλλογο των καθηγητών τους. Ήταν πράξη πρωτοφανέρωτη. Κάποιοι που θεωρούσαν εαυτούς αδικημένους τόλμησαν με συναίσθηση ευθύνης και χωρίς φόβο να παρουσιάσουν και να αναλύσουν το πρόβλημα με σοβαρότητα, τεκμηρίωση και προπάντων με ηρεμία. Και, επίσης, με πολύ σεβασμό. Ήταν δύσκολη ώρα για όλους μας, αλλά και πολύ διδακτική. Οι μικροί μας έβαλαν μπροστά σε ένα πρόβλημα που όλοι γνωρίζαμε, αλλά δεν τολμούσαμε, τουλάχιστο οι αρμόδιοι και υπεύθυνοι, να το αγγίξουμε, από κάποιες ευαισθησίες συναδελφικές, που δεν ξέρω ακόμα και τώρα πόσο δικαιολογημένες ήταν… Τα παιδιά τόλμησαν αυτό που δεν τολμούσαμε εμείς….Κι αυτό και μόνο ήταν μάθημα πικρό για μας, ανεξάρτητα από την κατάληξη της υπόθεσης. Τα περιστατικά που παρουσίασα δεν είναι συνηθισμένα, το ξέρω, αλλά είναι από εκείνα που δείχνουν ως ποιο σημείο ωριμότητας μπορεί να φτάσουν παιδιά που είδαν τα όρια μέσα στα οποία μπορούν να κινηθούν (στα πλαίσια πάντα του θεσμού των Μαθητικών Κοινοτήτων), που συνειδητοποίησαν το ρόλο τους μέσα σ’ αυτόν , που στοχάστηκαν για την ευθύνη όλων, που έμαθαν να εκφράζονται ελεύθερα και με σεβασμό για τον άλλο, να διαλέγονται με σοβαρότητα, να αποφασίζουν με δημοκρατικές διαδικασίες, να σέβονται τις αποφάσεις και να διεκδικούν το δίκαιο τους με επιμονή και συνέπεια. Είναι περιστατικά που δικαιώνουν, νομίζω, την ύπαρξη του θεσμού των Μαθητικών Κοινοτήτων και επιβραβεύουν όσες και όσους νοιάζονται γι’ αυτόν . Με αγάπη, λοιπόν, και θαυμασμό για κείνα τα παιδιά έγραψα αυτό το σημείωμα. |
||||
|
|
||||
 |
